تکمیل اتصال ریلی اردبیل و متصل ساختن آن به شبکه ریلی کریدور شمال – جنوب می تواند زمینه ساز توسعه روابط ریلی عربستان سعودی و روسیه از طریق خاک ایران شود.
به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز؛ استاندار اردبیل در جریان نشست مشترک خود با اعضای اتاق اصناف این استان، با اشاره به آینده روشن راه آهن اردبیل در تجارت کشور، سرمایه گذاری در این پروژه که به گفته وی، تنها ۳۲ کیلومتر از ساخت آن باقی مانده را به لحاظ اقتصادی توجیه پذیر دانسته است.
وی در ادامه سخنان خود همچنین تاکید کرد: راه آهن اردبیل – میانه و اتصال آن به پارس‌آباد محور کلریدور شمال به جنوب را کوتاه خواهد کرد تا شاهد اتصال مسکو به بندر امام در کشورمان باشیم.
این اظهارات استاندار اردبیل در حالی مطرح شده که بر اساس آخرین اطلاعات موجود، میزان حجم تجاری میان کشورهای عربی و روسیه طی ماه های اخیر از رشد مطلوبی برخوردار بوده است. اما برای سنجش ادعای این مقام ارشد دولتی، بهتر است سری به آمار مبادلات تجاری میان روسیه و کشورهای عربی بزنیم. همچنین با ورود به آغاز دوره دولت چهاردهم و وعده رئیس جمهور محترم برای رسیدگی ویژه به توسعه صنعت ترانزیت و ادامه سیاست های رئیس جمهور فقید در توسعه روابط با کشورهای همسایه، باید پرسید که سرمایه گذاری روی اتصال ریلی میان کشورهای عربی و روسیه از طریق شبکه ریلی ایران، تا چه میزان به سود تهران خواهد بود؟
سود راه آهن ایران از توسعه روابط میان مسکو و ریاض
به نوشته نشریه «عربین بیزنس»، حجم مبادلات تجاری میان عربستان سعودی و روسیه در سال ۲۰۲۳ برای نخستین بار از مرز ۳.۳ میلیارد دلار عبور کرده و این رقم همچنان در حال رشد است. این رشد تجاری عمدتا به دوران ولیعهدی محمد بن سلمان باز میگردد. سیاست خارجی بن سلمان بر خلاف سایر پادشاهان سعودی، ایجاد نوعی توازن در روابط میان ریاض با شرق و غرب است. به همین خاطر، میزان سرمایه گذاری چینی ها در بخش های مختلف زیرساخت های عربستان سعودی از بخش معادن و نفت و گاز گرفته تا ساخت رآکتورهای هسته ای و نیروگاه های خورشیدی از سال ۲۰۲۱ به این سو، رشد بسیار چشمگیری داشته است. اهمیت ریاض برای پکن تا حدی افزایش یافته که شی جین پینگ رئیس جمهوری چین شخصا خواستار میانجی گری در مشکلات ایجاد شده میان ایران و عربستان از سال ۲۰۱۵ به این سو شده و در این امر نیز با موفقیت کامل عمل کرد. لذا، بر اساس چارچوب های سیاست خارجی جدید بن سلمان، به احتمال زیاد باید شاهد افزایش مبادلات تجاری میان ریاض و مسکو طی سال های آتی باشیم.
از سوی دیگر، با توجه به نقش زعامت عربستان سعودی برای دیگر کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، بدیهی است که این افزایش مبادلات تجاری شامل دیگر پایتخت های عربی همسایه ایران نیز شود؛ پایتخت هایی که درست در نزدیکی دو بندر استراتژیک جنوبی ایران یعنی بندر امام و بندرعباس قرار دارند.
توسعه تجاری، مهمترین عامل بسط روابط میان تهران و ریاض
روابط میان تهران و ریاض به لطف تلاش های گسترده شهید امیر عبداللهیان و حمایت های رئیس جمهور شهید و البته با میانجی گری ارزشمند پکن، بار دیگر از سر گرفته شده و حتما این مسیر باید در دولت چهاردهم نیز دنبال شود. تجربه ثابت کرده که سال ها درگیری نیابتی میان ایران و عربستان سعودی به عنوان رهبران جهان شیعه و سنی، علاوه بر ایجاد تفرقه منطقه ای، منجر به ظهور گروه های تروریستی به ویژه داعش شد. این قطع رابطه، دستکم به خوبی ثابت کرد که نه ایرانم می تواند عربستان سعودی و نقش رهبری و زعامت ریاض برای کشورهای عربی را نادیده بگیرد و نه ریاض در جایگاهی است که با تمرکز بر پروژه ایران هراسی و حمایت های سنگین مالی از نیروهای نظامی آمریکا در منطقه، قدرت و نفوذ تهران را از بین برده و یا حتی تضعیف نماید.
اما بر اساس نظریه های داشنمندان بزرگی چون «آدام اسمیت» و «دیوید ریکاردو»، آنچه باعث توسعه در روابط سیاسی میان دو کشور می شود، سود حاصل از تجارت مشترک میان آنهاست؛ الگویی که می تواند به خوبی در زمینه توسعه روابط میان تهران و ریاض نقش آفرینی نماید. در حقیقت، توسعه روابط تجاری میان ایران و عربستان می تواند خط بطلانی بزرگ بر نظریه بازدارندگی به سبک دهه ۵۰ تا ۸۰ میلادی و از نوع نظامی آن کشیده و بازدارندگی اقتصادی را جایگزین نماید.
به ویژه اینکه اگر دستگاه سیاست خارجی دولت چهاردهم بتواند پای عربستان را به سرمایه گذاری روی پروژه های ریلی ایران از جمله ابر پروژه کریدور شمال – جنوب باز نماید، بدیهی است که حتی در صورت تشدید اختلافات میان ایران و غرب، ریاض دستکم با در نظر داشت سرمایه گذاری خود در خاک ایران، متوجه این مهم خواهد بود که هرگونه ضرر اقتصادی ایران و لطمه به اقتصاد ملی ما شامل هر دو طرف خواهد بود. لذا، توسعه روابط تجاری به ویژه ترانزیت میان ایران و عربستان سعودی، نه تنها به رشد ترانزیت و ارز آوری کشور کمکی شایان خواهد کرد، بلکه منتجر به توسعه روابط سیاسی و پیدایش مفهوم امنیت دسته جمعی (با حضور دیگر بازیگران منطقه ای) خواهد شد؛ فرصتی که شاید با ساعت ها مذاکره پشت میزهای دیپلماتیک نتوان این چنین از آن استفاده کرد!
