پیری جمعیت اگرچه به معضلی بزرگ در سطح جهانی تبدیل شده، اما راه آهن می تواند علاوه بر تامین نیازهای حمل و نقلی افراد سالمند، از آنها به عنوان موتور محرک اقتصاد کشور استفاده نماید.
به گزارش ریل ایران؛ پیری جمعیت دستکم طی سه دهه گذشته تبدیل به یکی از بزرگترین معضلات پیش روی بسیاری کشورهای جهان شده است. اگرچه کشورهایی چون ژاپن، کره جنوبی یا کشورهای اسکاندیناوی در فهرست کشورهایی با پایینترین نرخ زاد و ولد و بالاترین میزان پیری جمعیت قرار دارند، اما وضعیت بسیاری از نقاط دیگر جهان نیز دستکم از وضعیت کشورهای یاد شده ندارد.
حتی در ایران نیز طی سال های اخیر، مقام های مختلف کشور نسبت به پیری جمعیت و افزایش تعداد سالمندان جامعه هشدار داده و خواستار ارائه مشوق های لازم برای افزایش نرخ باروری جمعیت شده اند. اما تقریبا می توان گفت که پیری جمعیت یکی از ویژگی های ذاتی کشورهای در حال توسعه و توسعه یافته بوده که عوامل مختلفی از جمله افزایش ساعت کار، رشد تورم ناشی از توسعه اقتصادی، افزایش جمعیت شهری و کاهش سرانه زمین نسبت به فرد در کلان شهرها و … را باید عامل کاهش نرخ رشد جمعیت دانست.
هرچند، سیاست جوانی جمعیت نیز از اهمیت بالایی برخوردار بوده و باید فکری به حال جلوگیری از فرسودگی جمعیت کشور کرد، اما سوال اینجاست که برنامه ما برای خیل عظیم سالمندان به ویژه طی سالهای بازنشستگی آنها چیست؟ مطمئنا جدا از هزینه های دائمی سالمندان همچون درمان، نیازمند تامین برخی نیازهای دیگر به ویژه در بخش حمل و نقل و گردشگری نیز هستیم که باید به این نیازها نیز توجه ویژه ای داشت. چراکه بر اساس آمار موجود، کشوری چون ایران طی ۳۲ سال آینده بیش از ۳۴ میلیون نفر سالمند خواهد داشت . حال آنکه جمعیت یک کشور اروپایی همچون بلژیک ها ۱۱.۸ میلیون نفر است!
به نوشته ایسنا، طبق اطلاعات مرکز آمار ایران، حدود ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار سالمند بالای ۶۵ سال در کشور زندگی می‌کنند که از این تعداد ۳ میلیون نفر را مردان و ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر را زنان تشکیل می‌دهند.
«قطار نقره ای» نوآوری راه آهن چین برای سالمندان!
دولت چین نیز به تازگی از طرحی بزرگ خود به نام اقتصادی نقره ای (Silver Economy) رونمایی کرده که شامل تخصیص بودجه دولتی به فراهم آوردن زیرساخت ها و امکانات لازم برای نیزهای سالمندان می شود. قرار است در این طرح بزرگ، حتی از ربات ها و فناوری های تک نیز به عنوان دستیاران ماشینی برای انجام امور اجتماعی سالمندان چینی استفاده شود.
در همین راستا، شرکت ساخت ناوگان ریلی CRRC چین به تازگی از طرح ویژه خود برای تامین نیازهای حمل و نقل عمومی سالمندان خبر داده است. از آنجاکه بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی دولت چین، حدود یک پنجم جمعیت این کشور را افراد بالای ۶۰ سال تشکیل می دهند، دولت و راه آهن دولتی این کشور به فکر طراحی و ساخت قطاری ویژه حمل سالمندان افتاده اند.
این قطارها که قرار است از سال ۲۰۲۷ سیر خود را در شبکه ریلی چین آغاز نمایند، دارای امکاناتی ویژه همچون ماسک های اکسیژن، استقرار تیم پزشکی دائمی و تعبیه فضاهایی ویژه نگهداری ویلچر، واکر، عصا و سبدهای خرید خواهند بود که کمک شایانی به تسهیل در حمل و نقل عمومی سالمندان خواهند کرد.
این قطارهای قرار است در مسیرهای برون شهری نیز فعالیت داشته و مایحتاج حمل و نقلی سالمندان را فراهم کنند. به نوشته نشریه گلوبال تایمز چین، ژانگ لینگیون استاد دانشگاه معتقد است که راه اندازی قطار ویژه سالمندان را عاملی برای توسعه کسب و کارهای محلی و رونق اقتصادی دانسته که علیرغم روال سنتی، تمرکز را از بازاریابی بخش گردشگری جوانان برداشته و بخشی از آن را به بازنشستگان تخصیص می دهد.
«جی .آ .دونوان» کارسناش اقتصادی در گفتگو با نشریه نیوزویک گفت که شرکت هایی که افراد مسن را هدف قرار می دهند به زودی شاهد سود مالی خواهند بود. به عنوان مثال، گروه راه آهن دولتی چین می تواند با این سرمایه گذاری جدید بدهی ها را جبران کند.
حمل و نقل عمومی، معضل اصلی سالمندان در کشورهای در حال توسعه
اگرچه امروزه شاهد رشد و توسعه قطار و اتوبوس شهری و برون شهری با امکاناتی ویژه برای حمل و نقل سالمندان در کشورهای در حال توسعه مانند اعضای اتحادیه اروپا هستیم، اما متاسفانه این امکانات در کشورهای رو به توسعه همچون ایران بسیار ضعیف و ناکافی به نظر می رسد.
قطارهای ساخت شرکت هایی چون آلستوم، استادلر و هیتاچی در نسخه های جدید خود همگی دارای محلی ویژه برای قرار دادن ویلچر یا واکر بوده و همسطح بودن سالن های مسافری با سکوها، این امکان را برای سالمندان فراهم می آورد که به سادگی سوار و پیاده شوند.
اما با وجود اینکه بخش قابل توجهی از جمعیت خاورمیانه و کشوری چون ایران را سالمندان تشکیل می دهند، مساله حمل و نقل عمومی همچنان به عنوان یکی از مشکلات پیش روی آنها خودنمایی می کند. کافی است سالمندی را تصور کنیم که نه تنها امکان رانندگی نداشته و یا اصلا مالک خودرو نیست، قصد دارد به درمانگاه مراجعه کرده و یا به سفری تفریحی برود. سوال اینجاست که چه امکاناتی در زمینه حمل و نقل عمومی برای وی ایجاد شده است؟
این در حالیست که سالمندان به دلیل برخورداری از درآمد مکفی بازنشستگی و فرصت بیشتر، امکان سفر بیشتر را نیز داشته و می توانند به موتور محرک بخش گردشگری تبدیل شوند. اما نه تنها از این پتانسیل به درستی استفاده نمی شود، بلکه سالمندان عموما در دسترسی به وسایط حمل و نقل عمومی ریلی یا جاده ای همچنان دچار مشکل هستند.
