«راه‌آهن ایران» پیشران جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی
دیپلماسی ریلی چطور در دولت چهاردهم فعال‌تر شد؟
گروه حمل و نقل – امید اسماعیلی – روزهای پایانی فروردین‌ماه سال‌جاری بود که مسئولان راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران از تهیه و تدوین یک بسته ویژه سرمایه‌گذاری بخش خصوصی برای جذب بیش از ۴۵۰هزار میلیارد تومان در صنعت ریلی کشور خبر دادند.
به گزارش ریل ایران،به نقل از روزنامه اقتصاد سرآمد؛ براساس اعلام مسئولان شرکت راه‌آهن، این بسته جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی ضمن پیش‌بینی مشوق‌های هدفمند با هدف دستیابی به سهم ۳۰درصدی حمل‌ونقل ریلی و افزایش ترانزیت به ۴۰میلیون تن در دستورکار قرار گرفته است.
به گزارش روزنامه اقتصاد سرآمد، افزایش سهم حمل‌ونقل و ترانزیت ریلی در میدان اقتصاد ملی ایران در آینده نزدیک یکی از اهداف کلان برنامه هفتم توسعه و سیاست‌های عملیاتی شرکت راه‌آهن است. نورالله بیرانوند، معاون تأمین سرمایه و حمل‌ونقل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران پیش از این اعلام کرده بود برای توسعه ناوگان ریلی و سهم راه‌آهن اقتصاد کشور، نقشه راهی برای جذب سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه‌های مختلف از جمله زیرساخت، ناوگان و بخش‌های غیرعملیاتی طراحی شده است.
ارزش کلی برنامه طراحی‌شده توسط شرکت راه‌آهن ۶.۴میلیارد دلار معادل حدود ۴۵۰هزار میلیارد تومان است. بررسی جزئیات این برنامه سرمایه‌گذاری نشان می‌دهد که ۷۷درصد از این سرمایه‌گذاری‌ها قرار است مربوط به توسعه ناوگان باشد، در حالی‌که برای بخش زیرساخت، به دلیل محدودیت‌های ساختاری، به مشوق‌های قوی‌تری موردنیاز است. همچنین در بخش زیرساخت، ۷۵درصد سرمایه‌گذاری‌ها به احداث خطوط جدید راه‌آهن اختصاص دارد، ۱۶درصد به اتصال خطوط صنعتی به مراکز بار و مابقی به پروژه‌های مکانیکی مرتبط خواهد بود.
در چنین شرایطی کارشناسان معتقدند که رقابت‌پذیری سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت ریلی یک ضرورت اجتناب‌ناگزیر است. سرمایه‌گذاری در این بخش باید دارای مزیت رقابتی و بازدهی مطلوب برای بخش خصوصی باشد. همچنین ۳۰پروژه به ارزش حدود ۴هزار میلیارد تومان به بانک ملی معرفی شده است که این امید وجود دارد در سال جدید حدود ۱۰هزار میلیارد تومان منابع جدید مالی به این پروژه‌ها تزریق شود.
اهمیت توسعه بنادر خشک و شبکه ریلی
ایران با دارابودن ۷مرز زمینی و ۱۲مرز آبی از طریق ۲دریا، با همسایگان خود موقعیت استراتژیک ویژه‌ای برای تبدیل‌شدن به یکی از مراکز مهم تجاری و لجستیک منطقه دارد. کشورهای همسایه زمینی ایران شامل ترکیه، جمهوری‌آذربایجان، ارمنستان، ترکمنستان، افغانستان، پاکستان و عراق هستند. علاوه‌بر این، ایران مرزهای آبی در دریای خزر، خلیج‌فارس و دریای عمان نیز دارد که فرصت‌های زیادی برای توسعه مراودات تجاری فراهم می‌آورد. در این راستا، ایجاد و گسترش بنادر خشک می‌تواند تاثیر قابل‌توجهی بر بهبود این مراودات داشته باشد.
تصور کنید ایران با توسعه بنادر خشک، به یکی از مهم‌ترین مراکز لجستیک منطقه تبدیل شود. این مراکز می‌توانند کالاها را بدون ازدحام و تاخیر از بنادر جنوبی به مقصدهای نهایی منتقل‌کرده و فرآیندهای ترخیص را با سرعت بیشتر و هزینه کمتری انجام دهند. یکی از مزایای اصلی بنادر خشک، کاهش تراکم در بنادر دریایی است. با انتقال بخش‌هایی از فرآیندهای گمرکی و توزیع کالا به این مراکز، فشار بر بنادر ساحلی کاهش می‌یابد و کالاها سریع‌تر و بدون معطلی ترخیص می‌شوند.
صنعت لجستیک از جمله صنایع بسیار موثر در توسعه پایدار به حساب می‌آید که طی سال‌های اخیر، به‌ویژه پیدایش و قوت گرفتن پدیده‌هایی همچون تجارت جهانی و بازارهای مشترک بین‌المللی از اهمیتی ویژه برخوردار شده است. بدون شک، سرمایه‌گذاری در این صنعت، به‌عنوان میراثی بزرگ و درآمدی روزافزون آن هم بدون اتکا به ذخایر ملی کشورها مانند نفت و دیگر ذخایر زیرزمینی محسوب می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد که کشورهای در حال توسعه به لحاظ پتانسیل قابل استفاده خود در بخش‌های مختلف به‌ویژه صنایع بدیع همچون لجستیک، در حال سرمایه‌گذاری روی این صنایع بوده تا از این طریق بتوانند درآمد ناخالص ملی خود را افزایش داده و از آن در ارتقای سطح رفاه ملی خود بهره‌برداری کنند.
فعال‌سازی دیپلماسی ریلی
فرزانه صادق، وزیر راه‌وشهرسازی، در نشست هم‌اندیشی با اعضای کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با اشاره به دستاوردهای حوزه حمل‌ونقل ریلی در سال گذشته اظهار کرد: علاوه‌بر فعال‌سازی دیپلماسی ریلی و ارتقای خدمات راه‌آهن که از سوی مدیرعامل شرکت راه‌آهن تشریح شد و باتوجه به اشراف اعضای کمیسیون عمران مجلس نسبت به دشواری‌های جذب سرمایه‌گذاری و اجرای پروژه‌های زیرساخت ریلی، در این مدت کوتاه با پیگیری مستمر و برگزاری جلسات متعدد برخط نسبت به اعتماد سازی طرف روس اقدامات مطلوبی شکل گرفت که انعکاس آن در روز پنج‌شنبه هفته گذشته در کشور روسیه قابل‌توجه بود. وی افزود: طی ۹ماه گذشته بیش از ۶۵کیلومتر ریل‌گذاری انجام شده است. وزیر راه‌وشهرسازی گفت: امروز در دولت موفق به اخذ مصوبه‌ای شدیم که طبق آن پایانه ریلی شلمچه به‌عنوان پایانه مرزی معین شد. «صادق» افزود: با همراهی نمایندگان مجلس تا پایان سال شاهد اقدامات چشمگیر در حوزه زیرساخت ریلی و افزایش تعداد واگن، لکوموتیو، حمل بار و ترانزیت خواهیم بود.
راه‌آهن؛ پیشران جذب سرمایه‌گذاری
محمدرضا رضایی‌کوچی، رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز در این نشست با بیان اینکه «بیش از ۷۰هزار پروژه عمرانی نیمه‌تمام در کشور وجود دارد» خاطرنشان کرد: متاسفانه محدودیت منابع اجازه تکمیل همه آن‌ها را نمی‌دهد، لذا باید به‌عنوان قانون‌گذار فضا را برای وزارت راه‌وشهرسازی و سایر دستگاه‌های خدمتگزار مردم طوری فراهم کنیم که فکر مسئولان در مورد رفع موانع و تکمیل پروژه‌ها متمرکز بماند. وی در ادامه افزود: ساخت هرکیلومتر راه‌آهن بالغ بر ۱۰۰میلیارد تومان هزینه در بر دارد و برای نگهداری ۱۵هزار کیلومتر شبکه ریلی، همچنین افزایش حمل بار از ۱۰درصد به ۳۰درصد منابع سنگینی نیاز است که با ردیف‌های بودجه قابل مقایسه نیست.
رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی بیان کرد: در همین شرایط است که ظرفیت بخش خصوصی معنا پیدا می‌کند و باید فرصت سرمایه‌گذاری برای بخش خصوصی را فراهم کنیم. البته کار سختی است، اما برای رضای خدا و خدمت به مردم باید انجام شود. وی در ادامه با بیان اینکه امروز باید برای تامین نقدینگی پروژه‌های عمرانی توسط بخش خصوصی، اعتمادسازی و جاذبه ایجاد کنیم، گفت: رویکرد شرکت راه‌آهن در راستای سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پروژه‌های ریلی مشهود است.
رضایی‌کوچی یادآور شد: سرمایه‌گذاری در حمل‌ونقل ریلی بسیار سنگین است و از طرفی اتصال شبکه ریلی به چشمه‌های بار باید تکمیل شود. همچنین با توجه به موقعیت جغرافیایی کشور و قرار داشتن در کریدورهای بین‌المللی ترانزیتی، می‌توان با دیپلماسی ریلی، اتصال شبکه راه‌آهن به کشورهای همسایه و توسعه حمل‌ونقل ترکیبی؛ ضمن بهبود وضعیت رقابت تجاری، ارزآوری برای کشور نیز فراهم شود.
صدیف بدری، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی نیز بیان کرد: اقدامات کیفی‌سازی ناوگان ریلی حمل‌ونقل مسافر و افزایش کمیت سرمایه‌گذاری‌هایی که درخصوص حمل‌ونقل بار انجام شده، حاکی از اقدامات موثر و رو به جلو و امیدوارکننده است. این نماینده مجلس با اعلام اینکه گزارشی از اقدامات کیفی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل مسافر و همچنین افزایش کمیت و سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده در بخش‌های مختلف حمل‌ونقل توسط معاونان وزیر راه‌وشهرسازی ارائه شد، تاکید کرد: اقدامات انجام‌شده حاکی است که قدم‌های موثر رو به جلو و امیدوارکننده -به‌ویژه در استفاده از ظرفیت بخش خصوصی- انجام شده است.
عضو کمیسیون عمران مجلس بر تکمیل ترانزیت حمل‌ونقل ریلی، تکمیل کریدور شمال-جنوب و شرق به غرب تاکید کرد و توضیح داد: درخصوص استفاده از سرمایه‌گذاری کشورهای خارجی برای ریل شمال-جنوب از جمله تکمیل راه‌آهن رشت-آستارا و بهره‌مندی از ظرفیت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری این بخش برای راه‌آهن اردبیل-میانه، اردبیل-پارس‌آباد و بیله‌سوار خبرهای خوبی را در ماه‌ها و سال‌های آینده شاهد خواهیم بود. «بدری» در بخشی از سخنان خود با بیان اینکه دغدغه‌هایی درخصوص شفاف‌سازی معافیت‌های مالیاتی حمل‌ونقل ریلی مطرح شده است، تاکید کرد: حتماً پیگیری خواهیم کرد تا در این خصوص شفاف‌سازی‌های لازم انجام شود.
