تحرکات راه آهن در جهت محرومیت زدایی از استان های کم برخودار، علاوه بر کمک به رشد توسعه پایدار کشور، الگوی مناسبی برای بسط عدالت توزیعی محسوب می شود.
توسعه پایدار مفهومی است که طی سال های اخیر به رویکرد اصلی دولت ها در تشکیل روندهای مربوط به نوسازی و اصلاحات اقتصادی تبدیل شده است. امروزه در اکثر کشورهای جهان به ویژه کشورهای در حال توسعه، شاهد تدوین و اجرای برنامه های کلان توسعه هستیم؛ برنامه هایی که هدف از تدوین آنها، ایجاد رشد و توسعه اقتصادی پایدار بوده و اساسا می بایست امکانات زیرساختی و زیربنایی جامعه را تجمیع و در جهت دستیابی به اهداف تعیین شده در سند توسعه ملی کشورها سوق دهد.
عدالت توزیعی، شرط اساسی توسعه اقتصادی
می توان مدعی شد که یکی از شاخص های کلیدی در تعریف و تدوین الگوهای توسعه، مفهوم عدالت توزیعی است. عدالت توزیعی به معنای چگونگی تقسیم منابع و فرصت ها بین افراد و گروه های مختلف است. در حقیقت، عدالت توزیعی به دنبال این است که همه افراد جامعه بر اساس نیازها و حقوق خود، از منابع کافی برخوردار باشند.
از سوی دیگر، عدالت توزیعی یکی از ارکان اساسی توسعه پایدار محسوب شده و بدون وجود عدالت توزیعی، مواهب ناشی از توسعه به طور مساوی و پایدار در جامعه حاصل نخواهد شد. به عنوان مثال، دسترسی عموم مردم به امکانات رفاهی همچون آموزش، درمان و بهداشت می بایست یکسان باشد. همین شرط، یکی از فاکتورهای اصلی در رده بندی کشورها از حیث توسعه یافتگی به حساب می آید و لذا، نمی توان کشوری با دسترسی حداقلی به عدالت توزیعی را کشوری توسعه یافته خطاب کرد.
حمل و نقل ریلی، الگوی عدالت توزیعی در ایران
ساخت و بهره برداری از راه آهن، به خودی خود، یکی از شاخص های توسعه یافتگی به حساب آمده و هر مقدار شبکه ریلی یک کشور وسیع تر باشد، می‌توان گفت که آن کشور دستکم در بخش زیرساخت های عمرانی، به همان نسبت توسعه یافته است.
اما راه آهن جمهوری اسلامی ایران طی سال های گذشته، خدمات فراوانی در راستای عدالت توزیعی انجام داده که مهمترین آنها، ایجاد دسترسی یکسان عموم جامعه حتی در دور افتاده ترین شهرهای کشور به شبکه و خدمات ریلی است. ساخت راه آهن در استان های سیستان و بلوچستان، کردستان، خراسان شمالی و …. همه حکایت از این دارد که عزم راه آهن در حد وسع خود، برای توسعه عدالت توزیعی جدی است. این در حالیست که مدیران ارشد بسیاری از دستگاه های دولتی در کشور، شاید حتی یک مرتبه هم به شهرها و استان های دورافتاده سفر نکرده باشند.
ساخت اتاق مادر و کودک در ایستگاه زاهدان، اقدامی کوچک با پیامی بزرگ!
در چند روز گذشته، روابط عمومی راه آهن جمهوری اسلامی ایران از ساخت و راه اندازی اتاق مادر و کودک در ایستگاه راه آهن زاهدان خبر داد. اگرچه راه اندازی این واحد را نمیتوان اقدامی چندان بزرگ در مقیاس مالی در نظر گرفت، اما نشانه بزرگی از پیشرفت در نگاه راه آهن در بسط مفهوم عدالت توزیعی است.
تکریم ارباب رجوع اگرچه طی سال های اخیر در کلام، به سیاست کلی دستگاه های اجرایی به ویژه بخش دولتی تبدیل شده، اما حرکت به سمت این رویکرد همچنان کند به نظر می رسد. اگرچه استان سیستان و بلوچستان متاسفانه با وجود ظرفیت فراوان خود، همچنان در زمره یکی از محروم ترین استان های کشور محسوب می‌شود، اما ساخت راه آهن چابهار – زاهدان و تلاش راه آهن جمهوری اسلامی ایران برای تبدیل خاک زرخیز این استان به یکی از مسیرهای مواصلاتی و ترانزیتی مهم در شاخه شرقی کریدور شمال – جنوب، حمل و نقل ریلی را به نماد اصلاحات اقتصادی و نوسازی در زیرساخت های این استان تبدیل کرده است. اقدامی که شاید اگر از سوی شرکت های صنعتی دیگر کشور نیز انجام میشد، امروز شاهد این حجم از محرومیت در استان های چون سیستان و بلوچستان با خراسان جنوبی نبودیم.
