سوت قطار توسعه در لرستان با راه‌اندازی بندر خشک مشتقات نفتی
سوت قطار توسعه در لرستان این بار از ایستگاه دورود با راه‌اندازی «بندر خشک مشتقات نفتی» و ارسال نخستین محموله صادراتی به مقصد هند شنیده می‌شود و فصل جدیدی از نقش‌آفرینی لرستان در مسیر شمال به جنوب آغاز شده که نه‌تنها ظرفیت‌های خفته راه‌آهن تاریخی استان را بیدار می‌کند بلکه دورود را به مرحله جدید لجستیک انرژی و جایگزینی مدرن برای راه ابریشم در غرب کشور تبدیل خواهد کرد.
به گزارش ریل ایران به نقل از ایرنا، موقعیت ژئوپلیتیک لرستان به عنوان یکی از حلقه‌های حیاتی اتصال شمال به جنوب و غرب به شرق کشور همواره ظرفیتی بالقوه برای جهش‌های اقتصادی محسوب می‌شده و وجود زیرساخت‌های ریلی با قدمتی نزدیک به یک قرن در این استان گنجینه‌ای است که سال‌ها تنها برای حمل‌ونقل‌های عمومی یا بارهای سنتی مورد استفاده قرار می‌گرفت اما امروز با تغییر شیوه‌های تجاری و نیاز کشور به مسیرهای امن و ارزان برای صادرات، لرستان در آستانه یک تحول بنیادین در صنعت حمل‌ونقل قرار گرفته که محوریت آن تغییر رویکرد از جابه‌جایی صرف مسافر به ترانزیت کالاهای استراتژیک است.
آغاز به کار بندر خشک مشتقات نفتی در ایستگاه راه‌آهن دورود پاسخی هوشمندانه به نیازهای لجستیکی صنعت نفت و پتروشیمی کشور است چرا که از دیرباز تاکنون حمل‌ونقل جاده‌ای مشتقات نفتی همواره با چالش‌های متعددی از جمله هزینه‌های گزاف، خطرات ایمنی بالا، ترافیک جاده‌ای و آلودگی‌های زیست‌محیطی همراه بوده اما انتقال این بار سنگین روی ریل آن هم با استفاده از فناوری‌های نوین بسته‌بندی و حمل با ایزوتانک‌ها، نه‌تنها ریسک‌های صادرات را به حداقل می‌رساند بلکه سرعتی پایدار و برنامه‌ریزی‌شده به چرخه تامین تزریق می‌کند.
اهمیت این رویداد زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم در شرایط تحریمی و فشارهای بین‌المللی تنوع‌بخشی به مبادی و روش‌های صادراتی یک اصل پدافندی غیرعامل محسوب می‌شود و ایجاد مسیر ریلی مستقیم از قلب زاگرس به بندر شهید رجایی و از آنجا به آب‌های آزاد قدرت مانور صادرکنندگان ایرانی را افزایش داده و این مسیر جدید نشان می‌دهد که ایران با وجود محدودیت‌ها در حال بازتعریف نقش خود در تجارت جهانی انرژی است و لرستان در این میان از یک استان صرفا عبوری به یک مبدا بارگیری و پردازش لجستیکی ارتقا یافته است.
از سوی دیگر مفهوم بندر خشک در دورود فراتر از یک ایستگاه بارگیری ساده است چرا که این پایانه با فراهم کردن امکانات گمرکی، انبارداری و ترخیص کالا در مبدا، عملا بنادر جنوبی کشور را به مرکز ایران نزدیک کرده و این امر باعث کاهش رسوب کالا در بنادر ساحلی، تسریع در بازگشت ارز حاصل از صادرات و کاهش قیمت تمام‌شده محصول برای خریدار خارجی شده و رقابت‌پذیری محصولات پتروپالایشگاهی ایران را در بازارهایی نظیر هند، ترکیه و پاکستان به شدت افزایش می‌دهد.
نگاه به ظرفیت‌های اقتصادی این طرح نیز امیدبخش است به گونه‌ای که ارزآوری میلیون دلاری برای استان و ایجاد اشتغال تخصصی تنها بخش مشهود آن بوده و فعال شدن این ظرفیت ریلی محرکی برای سایر صنایع استان و حتی استان‌های همجوار مانند اصفهان خواهد بود تا محصولات خود را از این کریدور امن صادر کنند و راه‌آهن لرستان دیگر یک مسیر مسافری نبوده بلکه شریانی حیاتی برای تزریق حیات به کالبد تولید و صادرات منطقه شود.
علاوه بر ابعاد اقتصادی، این اقدام گامی بزرگ در راستای حمل‌ونقل سبز بوده و کاهش تردد هزاران تانکر سوخت‌رسان از جاده‌های کوهستانی و پرخطر لرستان و انتقال آن‌ها از طریق ریل تاثیر شگرفی در کاهش مصرف سوخت فسیلی، کاهش تصادفات مرگبار جاده‌ای و حفظ محیط‌زیست بکر زاگرس خواهد داشت.
ارسال نخستین قطار حامل ایزوتانک‌های نفتی به سمت هند نشان می‌دهد زیرساخت‌های ریلی لرستان پتانسیل تبدیل شدن به یکی از قطب‌های اصلی ترانزیت انرژی در خاورمیانه را دارد و چنانچه حمایت‌های دولتی و سرمایه‌گذاری‌های تکمیلی در کنار همت بخش خصوصی قرار گیرد این استان می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به بارانداز اصلی تجارت شرق به غرب تبدیل و رویای احیای مدرن راه ابریشم را محقق سازد.
مدیرعامل شرکت پتروپالایش گهر دورود با تشریح ابعاد راهبردی این پروژه، آغاز فعالیت بندر خشک در ایستگاه دورود را نقطه عطفی در تاریخ حمل‌ونقل استان دانست و گفت: با اعزام نخستین قطار حامل ایزوتانک‌های نفتی به سمت بندرعباس و سپس هند مسیر جدیدی برای صادرات محصولات نفتی گشوده شده و این اقدام قابلیت حمل‌ونقل ریلی لرستان را افزایش و دورود را در جایگاهی قرار داده که می‌تواند بخشی از بار صادرات ملی را به دوش بکشد.
سید سعید موسوی با اشاره به ظرفیت‌های عظیم تولیدی و صادراتی این مجموعه افزود: صادرات ریلی پتروپالایش گهر با ظرفیت ۱۸۰ هزار تن در سال آغاز شده و حجم صادرات شرکت اکنون سه هزار تن در هفته و ۱۲ هزار تن در ماه است که با این زیرساخت جدید سرعت انتقال به بنادر جنوبی افزایش می‌یابد.
وی ادامه داد: اگر سالانه ۲۰۰ هزار تن صادرات محقق شود ارزشی معادل ۲۰ میلیون دلار خواهد داشت که سهم ارزآوری برای لرستان حدود ۱۰ میلیون دلار برآورد می‌شود که اکنون بالقوه است و با همت مسوولان می‌تواند بالفعل شود زیرا اشتغالزایی گسترده‌ای در حوزه نیروی انسانی و خودروهای جرثقیلی خواهد داشت و از نظر کرایه نیز مقرون‌به‌صرفه است.
مدیرعامل شرکت پتروپالایش گهر دورود این بندر خشک را جایگزینی مدرن برای راه ابریشم و محوری برای اتصال شمال به جنوب و غرب به شرق دانست و تاکید کرد: این بندر با ظرفیت بالقوه ۱۰ میلیارد دلاری می‌تواند به یکی از قطب‌های تجارت منطقه تبدیل شود و در شرایطی که استکبار جهانی به دنبال تحریم است این شیوه حمل‌ونقل نقش موثری در خنثی‌سازی فشارها و تقویت خوداتکایی دارد.
موسوی اضافه کرد: همچنین این طرح با پوشش بازارهای هند، ترکیه، عراق و پاکستان، علاوه بر ارزآوری، می‌تواند اشتغالزایی گسترده‌ای برای نیروی انسانی و تجهیزات فنی ایجادکند.
مدیرکل راه‌آهن لرستان نیز ارسال نخستین محموله ۲۰۰ تنی مشتقات نفتی را سرآغاز فصل جدیدی در اقتصاد استان برشمرد و اظهار کرد: این برای نخستین‌بار است که صادرات مشتقات نفتی از طریق شبکه ریلی لرستان انجام می‌شود و در این راستا محموله شرکت پتروپالایش گهر در قالب ایزوتانک‌های ویژه بارگیری و برای صادرات دریایی به هند، راهی بندرعباس شد که نقطه عطفی در توسعه زیرساخت‌های لجستیکی استان است.
محمدرضا حبیبی با تاکید بر آمادگی راه‌آهن برای افزایش ظرفیت‌ها گفت: هم‌اکنون ظرفیت ارسال ماهانه ۲ هزار تن مشتقات نفتی از لرستان به بندر شهید رجایی وجود دارد و در صورت استقبال واحدهای صنعتی، فرآورده‌های سایر پالایشگاه‌های استان مانند الیگودرز و حتی استان اصفهان نیز از طریق دورود بارگیری و صادر شود چرا که این مسیر جدید ضمن کاهش هزینه‌های حمل، ایمنی و سرعت را به ارمغان می‌آورد.
وی با اشاره به ویژگی‌های فنی راه‌آهن ۹۰ ساله استان افزود: خطوط ریلی لرستان با ۱۵۸ کیلومتر طول، ۳۱ تونل و پل‌های عظیم، ظرفیتی کم‌نظیر برای حمل بارهای سنگین و حجیم بدون محدودیت وزنی دارد.
مدیرکل راه‌آهن لرستان بیان کرد: حمل‌ونقل ریلی به عنوان «حمل‌ونقل سبز» علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف سوخت از تصادفات جاده‌ای جلوگیری کرده و آسیب‌پذیری بار را در مقایسه با حمل جاده‌ای به شدت کاهش می‌دهد و تلاش ما این است که با توسعه بندر خشک، لرستان را به حلقه‌ای موثر و غیرقابل‌انکار در زنجیره صادرات کشور تبدیل کنیم.
راه‌اندازی بندر خشک مشتقات نفتی در دورود و آغاز صادرات ریلی به هند نشانگر بلوغ لجستیکی و صنعتی در لرستان بوده و تلاقی اراده بخش خصوصی (پتروپالایش گهر) و ظرفیت‌سازی بخش دولتی (راه‌آهن)، مدلی موفق از هم‌افزایی را به نمایش گذاشته که نتیجه آن کاهش هزینه‌ها، دور زدن تحریم‌ها و ارزآوری پایدار است، هرچند ظرفیت ۱۰ میلیارد دلاری این بندر هنوز بالقوه بوده اما برای بالفعل شدن این گنجینه و تبدیل دورود به مرکز واقعی تجارت منطقه نیازمند نگاه ویژه مسوولان ارشد کشوری، رفع موانع و بوروکراسی اداری و توسعه ناوگان ریلی است تا سوت قطارهای باری نویدبخش شکوفایی اقتصادی و پایان خام‌فروشی در غرب کشور باشد.
