بررسی اهمیت تسویه حساب ۱۲ ساله با راه آهن ترکمنستان از سوی مدیرعامل راه آهن

مدیرعامل راه آهن ترکمنستان هفته گذشته ضمن تایید تسویه بدهی ۱۲ ساله راه آهن ایران به این کشور، طی تماسی تلفنی از سید میعاد صالحی مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران تشکر و قدردانی نمود.

پایگاه خبری ریل نیوز: مدیرعامل راه آهن ترکمنستان هفته گذشته ضمن تایید تسویه بدهی ۱۲ ساله راه آهن ایران به این کشور، طی تماسی تلفنی از سید میعاد صالحی مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران تشکر و قدردانی نمود.  «آزات عطلا مرادوف» مدیرعامل راه آهن ترکمنستان همچنین از توافق میان دو طرف برای بازدید مقام های ارشد این شرکت از مرز سرخس خبر داد.

مدیرعامل راه آهن ترکمنستان همچنین اعلام کرد که دو کشور ایران و ترکمنستان قصد دارند میزان مبادلات ریلی خود را طی سال جاری میلادی تا میزان قابل توجهی افزایش دهند.

هدفگذاری دولت سیزدهم برای توسعه ترانزیت با ترکمنستان

دولت سیزدهم از ابتدای کار خود، توسعه مناسبات سیاسی – تجاری با همسایگان را به عنوان محور اصلی سیاست خارجی در دستور کار قرار داد. از همین روی، طی ایام گذشته از عمر دولت، شاهد رخدادهای قابل توجهی همچون توسعه روابط سیاسی با کشورهای عربی منطقه خلیج فارس، به ویژه عربستان سعودی بوده ایم.

توسعه روابط دوجانبه در بخش های مختلف، از جمله گسترش زیرساخت های جاده ای و ریلی با کشورهای همسایه مانند افغانستان، جمهوری آذربایجان، ترکمنستان، ترکیه و عراق در جریان بوده که در بخش ریلی، علاوه بر افزایش حجم ترانزیت ریلی با کشورهای یاد شده، پروژه های مهمی همچون راه اندازی قطار مسافری تهران – کربلا به بهره برداری رسیده اند.

مهرداد بذرپاش، وزیر راه شهرسازی ایران نیز در جریان بازدید از نمایشگاه موسوم به «ایران پروژه» در عشق آباد، پایتخت ترکمنستان،  با اشاره به اینکه ۹۴ شرکت ایرانی و ۳۰۰ تاجر بازرگان و فعال اقتصادی در نمایشگاه «ایران پروژه» حضور دارند، گفت: این تعداد شرکت کننده حاکی از آن است که ایران ظرفیت‌های بسیار زیادی دارد که می‌تواند در توسعه سایر کشورها مورد استفاده قرار گیرد.

وزیر راه و شهرسازی در ادامه با اشاره به اینکه در زمان حاضر حدود ۵۰۰ میلیون دلار حجم مبادلات تجاری ما با ترکمنستان است اضافه کرد: در جلسات با مقامات کشور ترکمنستان از جمله رئیس جمهوری هدف گذاری شده تا حجم مبادلات ایران و ترکمنستان در کوتاه‌ترین زمان به یک میلیارد دلار افزایش یابد. وی همچنین تاکید کرد: در بحث حمل بار نیز هدف گذاری کرده‌ایم تا به رقم ۲۰ میلیون تن در سال دست یابیم.

اهمیت تسویه حساب ۱۲ ساله راه آهن ایران و ترکمنستان

اقدام وزارت راه و شهرسازی و سید میعاد صالحی، مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران در تسویه حساب بدهی ۱۲ ساله ایران به راه آهن ترکمنستان، به نوبه خود بسیار حائز اهمیت است. در خصوص چرایی این تصمیم مهم باید گفت که راه آهن ترکمنستان در حقیقت، نقطه اتصال ایران به کشورهای CIS و همچنین، نقطه مواصلاتی راه آهن کشورمان به شاخه شرقی کریدور شمال – جنوب محسوب می شود. با این حساب، جلب نظر مساعد طرف ترکمن برای حفظ این ارتباط و افزایش مبادلات ترانزیتی ریلی میان ایران و کشورهای CIS بسیار حائز اهمیت است.

همچنین باید به یاد داشت که روابط ریلی میان ایران و روسیه، به عنوان شریک استراتژیک تهران نیز از مسیر راه آهن ترکمنستان برقرار بوده و حفظ این اتصال ریلی برای تهران و مسکو از اهمیت بالایی برخوردار است. به عنوان مثال، نخستین محموله باری صادراتی روسیه به مقصد عربستان سعودی در پاییز سال جاری، از طریق مرز ریلی اینچه برون وارد ایران شد که در صورت ادامه این جریان جدید بار، درآمد ارزی قابل توجهی را برای راه آهن ایران به ارمغان خواهد آورد.

اهمیت ترکمنستان در جلب بار هند و چین به سمت ایران

هند و چین به عنوان دو چشمه مهم و اصلی بار آسیا، به بازار کشورهای CIS و همچنین، مسیر ترانزیتی عبوری از این کشورها چشم دوخته و سرمایه گذاری قابل توجهی در این کشورها انجام داده اند. به ویژه، مسیر ریلی و جاده ای ترکمنستان، از جمله مسیرهای اصلی شاخه میانی کریدور کمربند و جاده (BRI) محسوب شده و به همین دلیل، چینی ها علاوه بر سرمایه گذاری عظیم در توسعه زیرساخت های ریلی این کشور، بندر استراتژیک ترکمن باشی در ساحل شرقی دریای خزر را نیز به میزان چشمگیری تجهیز کرده اند. همچنین، از زمان شکل گیری تنش های ژئوپولیتیک در دریای سیاه و مسدود شدن مسیر ریلی روسیه در پی تحریم های اتحادیه اروپا، چینی ها بار دیگر به دنبال فعالسازی شاخه جنوبی کریدور میانی هستند که با عبور از ترکمنستان به ایران و سپس رهسپار ترکیه خواهد شد.

هند نیز از زمان مطرح شدن ایده کریدور شمال – جنوب و البته، در رقابت با چین، بازار کشورهای CIS را در کانون توجه خود قرار داده است. دولت هند همچنین کارگروهی مشترک متشکل از راه آهن های ایران، ترکمنستان و ازبکستان را برای توسعه روابط ریلی خود با کشورهای منطقه تشکیل داده و درصدد است تا در کوتاهترین زمان ممکن، از طریق شبکه ریلی ایران و بندر چابهار به بازار CIS دسترسی پیدا کند.

لذا با توجه به توضیحات مطرح شده، به نظر می رسد جلب نظر مساعد راه آهن ترکنستان برای توسعه مشارکت ایران در تمامی پروژه های یاد شده الزامی بوده و بدیهی است، تا زمان ابقای این بدهی سنگین، طرف ترکمن نیز علاقه چندانی برای توسعه ترانزیت ریلی خود با ایران نشان نخواهد داد.

اکنون، به نظر می رسد اقدام راه آهن جمهوری اسلامی ایران در پرداخت دیون معوقه خود به راه آهن ترکمنستان، می توان روی قول وزیر راه و شهرسازی مبنی بر دو برابر شدن حجم ترانزیت میان دو کشور حساب ویژه ای باز کرد.