به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز؛ توسعه ارتباطات به ویژه در بخش زیرساخت های جاده ای و ریلی، یکی از راه های اصلی و اساسی توزیع عدالت اقتصادی به حساب می آید. این شرایط به ویژه در مناطق محروم و کم برخوردار نقش بسیار ویژه ای ایفا کرده و می تواند نوید بخش آینده ای درخشان برای مردم آن منطقه باشد.
در حقیقت، شکل گیری و توسعه راه های ارتباطی در مناطق کم برخوردار منجر به افزایش ارتباط آنها با شهرهای بزرگ و کانون های ثروت و تجارت خواهد شد. چنین ارتباطی میان شهرهای کوچک دور افتاده با کلان شهرها و حتی در صورت نزدیکی فاصله میان این دو، شکل گیری متروپل های جدید خواهد شد که علاوه بر ایجاد رونق اقتصادی، منجر به شکل گیری کانون های جدید مدنیت، مراکز تجاری و از همه مهمتر، افزایش تراز درآمد سرانه مردم مناطق کوچک از طریق رشد اشتغالزایی می شود.
بدون شک، شبکه ریلی و خطوط راه آهن، از جمله مهمترین ابزارهای صنعت حمل و نقل برای اتصال هرچه بیشتر مناطق دور افتاده با مراکز مهم تجاری خواهد شد. به عنوان مثال، تنها در ایران کافی است شرایط زندگی مردم در برخی از قدیمی ترین خاستگاه های شبکه ریلی کشورمان مانند فیروزکوه را پیش و پس از احداث خط آهن در این مناطق مقایسه کنیم تا متوجه میزان تاثیرگذاری خطوط ریلی عبوری از یک منطقه بر درآمد، آبادانی و اشتغالزایی آن منطقه را به خوبی متوجه شویم.
اهمیت خطوط ریلی در توسعه و رونق اقتصادی مناطق مرزی
مناطق مرزی در کشورهای مختلف، معمولا به دلیل دور بودن از کانون های تجاری و سیاسی کشورها، نسبت به مناطق مرکزی آنها از منابع، امکانات رفاهی و نرخ اشتغالزایی کمتری برخوردار هستند. در چنین وضعیتی، بسیاری از جوانان تحصیلکرده طبقه متوسط مناطق مرزی، معمولا میل به مهاجرت و اشتغال در مناطق مرکزی و شهرهای بزرگ کشورها به منظور دستیابی به منابع رفاهی بالاتر دارند. به لحاظ جامعه شناختی، این پدیده در بلند مدت منجر به به هم خوردن بافت جمعیتی در مناطق دورافتاده و شهرهای بزرگ، به صورت همزمان خواهد شد.
اما بهترین روش برای مقابله با چنین پدیده ای، توسعه منابع رفاهی، زمینه اشتغال و درآمدزایی در مناطق دورافتاده و مرزی است که نه تنها می تواند تا حد زیادی از مهاجرت نخبگان به شهرهای بزرگ جلوگیری نماید، بلکه در پاره ای از موارد منجر به شکل گیری پدیده مهاجرات معکوس نیز خواهد شد. قدر مسلم اینکه شکل گیری چنین شرایطی بدون ایجاد ارتباط موثر میان مناطق کم برخوردار و کانون های بزرگ تجارت و ثروت در مرکز میسر نخواهد شد.
به همین دلیل، یکی از اولویت های راه آهن ایران طی سال های گذشته، بسط شبکه ریلی به مناطق مرزی و یا نزدیک به مرز در کشور بوده است که از جمله می توان به ساخت و بهره برداری از راه آهن های خوی، همدان، زاهدان و … اشاره کرد. اما سوال اینجاست که توسعه خطوط ریلی به سمت شهرها و مناطق مرزی، چه میزان رفاه اقتصادی را برای این مناطق به ارمغان خواهد آورد؟
رونق اقتصادی شهرهای حومه ای اندونزی و لائوس به کمک شبکه ریلی
بدیهی است که برای هرگونه ادعا و فرضیه در محیط اقتصاد کلان به ویژه طرح های زیرساختی و عمرانی می بایست ادله و نمونه های عینی ارائه کرد که نشان دهنده اثبات چنین مدعایی باشد. به همین دلیل، در ادامه مطلب حاضر سری به خط ریلی متصل کننده دو شهر جاکارتا پایتخت اندونزی به باندونگ واقع در منطقه جاوای غربی زده ایم. این خط ریلی سریع السیر اواخر سال گذشته میلادی توسط پیمانکار چینی در راستای طرح کمربند و جاده چین (BRI) ساخته شد. اگرچه از همان ابتدای کار با توجه به جمعیت ۲۷۵ میلیون نفری اندونزی، استقبال گسترده ای مواجه شد، اما ابعاد اشتغالزایی و رونق اقتصادی این خط به ویژه برای اهالی حومه باندونگ نیز به تدری پدیدار شده است.
خبرگزاری شینهوآ چین در همین خصوص با یکی از مغازه دارانی به گفتگو پرداخته که به گفته خودش مالکیت یکی از مغازه های اطراف ایستگاه راه آهن که به تازگی ساخته و در اختیار مردم محلی قرار داده شده را بر عهده دارد. با اینکه اندکی بیش تر از شش ماه از افتتاح این خط ریلی می گذرد، اما «فاطمه» معتقد است که کسب و کار خوبی برای وی و دیگر افراد محلی دست و پا شده که این فرصت تجاری به لطف قطار جدید باندونگ – جاکارتا برای آنها ایجاد شده است. فاطمه پیش از افتتاح ایستگاه راه آهن در حومه باندونگ خانه دار و تنها محل درآمد خانواده آنها، حقوق حاصل از کاگری ساختمانی همسرش بوده است. اما اکنون وی مالک یک دکه در ایستگاه بوده و به گفته خودش، درآمد حاصل از این دکه کمک بزرگی به زندگی آنها کرده است.
در لائوس نیز وضعیت مشابهی را شاهد هستیم. قطار متصل کننده نقطه مرزی این کشور با شبکه راه آهن چین، منجر به مبادله بیش از ۸ میلیون تن محصولات کشاورزی میان دو کشور طی ۵ ماه گذشته شده؛ نکته ای که منجر به رونق و شکوفایی اقتصاد کشاورزی لائوس به عنوان یکی از فقیرترین کشورهای آسیایی و البته کشاورزان این کشور شده است.
راه آهن، رونق بخش مناطق مرزی ایران
در ایران نیز موضوع متثنی از این قاعده کلی نبوده و هرگونه اتصال ریلی میان کلان شهرها و شهرهای حومه ای و البته مرزی، می تواند منجر به ایجاد رونق اقتصادی در این مناطق شود. برای فهم بهتر این موضوع، تنها کافی است تصور کنیم، چه مواهبی در انتظار مردم سیستان و بلوچستان پس از اتصال ریلی کامل به بندر اقیانوسی و استراتژیک چابهار رخ خواهد داده و ورود شرکت های چند ملیتی به منطقه، شکل گیری بازارهای مرزی و رونق منطقه آزاد چابهار در پی رشد بار وارداتی و صادراتی به این منطقه تا چه میزان افزایش خواهد یافت.
در حقیقت، باید گفت که برای رونق بخشیدن به مناطق مرزی صرفا تزریق منابع مالی کافی نبوده و در اصل باید سرمایه گذاری را جایگزین تزریق منابع نمود. چراکه در صورت سرمایه گذاری مناسب، بستر فعالیت تجاری نیز آماده شده و در سایه آن، رشد سرمایه، اشتغالزایی و رونق اقتصادی نیز برای مناطق محروم و کم بخوردار حاصل خواهد شد.
