صدور مجوز اتصال ریلی شهرک صنعتی انرژی اصفهان به شبکه ریلی سراسری از جمله اقدامات مهم زیرساختی کشور به حساب می آید که می بایست برای سایر شهرک های صنعتی نیز اجرایی شود.
به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز؛ هفته گذشته مجری طرح اتصال شهرک انرژی اصفهان به راه آهن سراسری ایران از صدور مجوز ساخت ۸۳ کیلومتر خط ریلی برای اجرای این طرح خبرداد و گفت: با بهره برداری از این طرح بیش از ۱۴۰ هزار تردد تریلر حمل فراورده‌های نفتی در سال از جاده‌های اصفهان حذف می‌شود.
شهرک انرژی به مناطق صنعتی شمال غربی و غرب استان اصفهان اتلاق شده که شامل واحخدهای صنعتی نفتی مهمی چون پالایشگاه نفت جی (بزرگترین تولید کننده برخی محصولات نفتی در خارویمانه مانند قیر و روغن های پایه صنعتی)، نفت سپاهان، نیروگاه شهید منتظری و بخشی از پالایشگاه اصفهان را شامل می شود. طرح اتصال شهرک انرژی اصفهان به راه آهن سراسری شامل ۸۳ کیلومتر خطی ریلی، ۱۲ تقاطع اصلی غیرهمسطح، ۲ ایستگاه تلاقی و سبقت در میانه راه و همچنین شبکه خطوط و ایستگاه بارگیری در پالایشگاه نفت اصفهان است.
شرکت پالایش نفت اصفهان (پالایشگاه اصفهان) در زمان حاضر وظیفه تامین حدود ۲۵ درصد از سوخت کشور را بر عهده دارد و بنزین و گازوییل از محصولات اصلی آن بشمار می‌آید بطوری که سوخت ۱۶ استان از جمله اصفهان را تامین می‌کند.
اما فارغ از کارکردهای داخلی این پروژه مهم، سوال اینجاست که آیا اتصال ریلی شهرک انرژی اصفهان به شبکه سراسری راه آهن کشور، کارکرد بین المللی و نقش ارزآوری را نیز به همراه دارد یا خیر.
اهمیت اتصال شهرک های صنعتی کشور به شبکه ریلی
در مدل های نوین TOD، اتصال شهرک ها و واحدهای صنعتی بزرگ به شبکه ریلی کشور در زمره اولیویت های دولت ها قرار دارد. در حقیقت، خروج کارخانه های صنعتی از محوطه شهرها که در ایران نیز فرآیند آن طی دو دهه گذشته آغاز شده، به میزان قابل توجهی به کاهش آلایندگی های مختلف و بار ترافیک شهری کمک کرده است. با اینحال، اتصال شهرها و کارخانه های صنعتی کشور همچون تبریز، اصفهان، مشهد و شیراز به شبکه ریلی کشور همچنان تکمیل نشده و فاصله معناداری با اتصال کامل واحدهای صنعتی به شبکه ریلی داریم.
چنین پدیده ای سبب می شود تا کارخانه ها مجبور شوند به جای حمل و نقل پر حجم، ارزان قیمت و امن ریلی به سمت جاده حرکت کرده که همین امر، هزینه حمل و حجم خروجی محصول از کارخانه به سمت بازار هدف را تا حد زیادی افزایش خواهد داد. حال اگر محصول خروجی یک کارخانه (مانند عمده محصولات نفتی تولیدی در اصفهان) مشتریان خارجی داشته باشد، بدیهی است که افزایش قیمت تمام شده محصول و کاهش حجم خروجی آن به سمت بنادر یا مسیرهای ترانزیتی بین المللی، منجر به کاهش توان رقابت محصول در بازارهای بین المللی خواهد شد. اهمیت این موضوع به ویژه در بخش محصولات نفتی بسیار بیشتر خواهد شد؛ چراکه بحران اقتصاد جهانی و تحریم های اعمال شده علیه روسیه، منجر به ارائه تخفیف های نفتی سنگین و چشمگیر این کشور به خریداران خارجی به ویژه چین شده است. به عنوان مثال، قیر روسیه در حال حاضر، با رقمی حدود یک سوم قیر صادراتی ایران به بازار چین عرضه می شود که همین امر، منجر به کاهش حجم صادرات قیر صادراتی ممتاز نفت جی و پاسارگاد به چین طی ماه های اخیر شده است.
از سوی دیگر، بر اساس آخرین آمار ارائه شده از سوی اوپک برای ماه جولای، عراق نیز به منظور توسعه بازار نفتی خود، در حال عرضه بیشتر و ارزان تر محصولات نفتی به بازارهای جهانی است. مجموع شرایط فعلی، سیاستگذاران شهرسازی ایران را مجاب می کند تا به منظور کاهش قیمت نهایی و افزایش رقایت پذیری محصولات خود در بازارهای جهانی، اقدام به اتصال هر چه سریعتر کارخاینه های تولیدی بزرگ به شبکه ریلی نمایند. در غیر اینصورت، سهم ایران از بازارهای جهانی به ویژه در بخش نفت و پتروشیمی طی سال های آتی کاهشی خواهد بود.
همپوشانی دو پروژه مهم ریلی کشور برای نفتی ها
نکته دیگری که باید به آن توجه کرد اینکه عمده شرکت های چینی طی سال های اخیر و با راه اندازی کریدور ترانس کاسپین (باد ابریشم) به دنبال مبادله کالاهای خود در منطقه آزاد انزلی و بندر کاسپین هستند. نگاهی به بازار منطقه آزاد کاسپین و آمار تجاری آن، به خوبی حضور سنگین شرکت های بازرگانی چینی در این منطقه را نشان می دهد. لذا، در حال حاضر، دو پروژه مهم کشور یعنی اتصال ریلی شهرک صنعتی انرژی اصفهان به شبکه ریلی و تکمیل خط ریلی رشت – کاسپین برای افزایش تعامل میان شرکت های صنعتی ایرانی به ویژه در بخش نفت با مشتریان چینی خود، بسیار ضروری به نظر می رسد. در حقیقت، باید گفت که اتصال ریلی رشت به بندر کاسپین و تجهیز کامل بندر کاسپین به شبکه ریلی، بدون اتصال شرکت های نفتی به شبکه ریلی سراسری، تقریبا بی معنا است. چراکه با توجه به وابستگی اقتصاد ایران به نفت و محصولات پتروشیمی از یک سو و تخصیص بیشترین حجم مبادلات تجاری ایران به این بخش، بخش عمده ای از بودجه زیرساختی کشور می بایست برای اتصال شرکت ها و پالایشگاه های نفتی به شبکه ریلی تخصیص داده شود.
