به گزارش ریل ایران؛ بازارهای جهانی به دلیل تغییر در ذائقه مشتریان و صنایع مختلف، از پویایی خاصی برخودار هستند. بر همین اساس، برخی از این بازارها در بازه های زمانی مختلف، دچار افت و خیر فراوانی می شوند که تبعات منفی یا مثبت آن، گاها مسیر اقتصاد کلان یک کشور را مشخص می کنند.
اما افزایش یا کاهش نیاز بازارهای جهانی به مواد اولیه یا محصولاتی مشخص در بازه های زمانی مختلف، موضوعی است که باید به آن توجه داشت. فلزات اساسی یکی از نمونه اقلامی هستند که به صورت شمش، ورق و یا محصولات فرآوری شده به بازارهای جهانی صادر می شوند.
بسیاری از این فلزات، به دلیل تغییرات ایجاد شده در صنایع و بازارهای جهانی، طی سال های اخیر از اهمیت بسیار ویژه ای برخوردار شده و در حال تبدیل شدن به محصولاتی استراتژیک برای کشورهای صادر کننده خود شده اند.
افزایش تقاضا و کاهش عرضه جهانی برای مس
فلزات اساسی به لحاظ نقش آفرینی پررنگ خود در صنایع مختلف از ساختمان گرفته تا خودروسازی و انرژی، همواره از اهمیت ویژه ای برخوردار بوده اند. اما در این میزان، مس و آلومینیوم به دلیل نقش آفرینی خود در بخش انرژی های سبز و تجدیدپذیر طی دستکم چهار سال اخیر از پر رونق ترین محصولات در بورس های جهانی فلزات محسوب می شوند. نقش پر رنگ مس در ساخت و تولید ملزومات شبکه برق رسانی، خودروهای برقی، باتری های خورشیدی و …. این فلز را به حصولی استراتژیک تبدیل کرده است.
از سوی دیگر، وضع تعرفه های سنگین تجاری دونالد ترامپ بر واردات فلزات از کشورهای خارجی در راستای توسعه بخشی به کارخانه های آمریکایی نیز منجر به رونق گرفتن بیشتر بازار مس شده است. به نوشته نشریه «نای۵۰۰» چین (وابسته به بورس فلزات شانگهای)، ترامپ به احتمال زیاد مالیات ۱۰.۵ درصد را بر واردات دو فلز اساسی مس و فولاد اعمال خواهد کرد.
اما انتشار همین اخبار، منجر به رشد کم سابقه قیمت مس آن هم در بازه زمانی کوتاه مدت شده است. نگاهی به نمودار قیمت مس به خوبی نشان می دهد که قیمت این فلز اساسی از قیمت هر تن مس از کف ۸۸۶۱ دلاری خود در تاریخ ۲۸ ژانویه، به پیک قیمت ماهانه به ۹۳۳۰ دلار در تاریخ ۲ فوریه یعنی تنها طی چهار روز شد؛ رکوردی که حتی برای طلا و شاید بیت کوین نیز طی این بازه زمانی محدود غیرممکن به نظر برسد!
از سوی دیگر، همزمان با رشد تقاضا برای مس در بازارهای جهانی، شاهد کاهش عرضه این فلز استراتژیک هستیم. ممنوعیت صادرات مس برخی از معادن بزرگ جهان دربرزیل و اندونزی و کاهش عرضه معادن جمهوری دموکراتیک کنگو به بازارهای جهانی، منجر به کاهش چشمگیر عرضه این فلز به بازارهای جهانی شده است.
«ریک یول» بنیانگذار شرکت «رسانه سرمایه گذاری» معتقد است که رشد بازار مس از سال ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۰ رخ داده که به دلیل افزایش رشد تقاضا برای مسکن د چین بوده است. «ایوان ببک» مدیرعامل شرکت فلزات کوپرنیکو» با این ایده موافق است که رشد جمعیت جهانی و فرآیند شهری سازی دهه ۱۹۸۰ میلادی منجر به رشد بازار مس در بلند مدت شده؛ یعنی درست زمانی که جمعیت جهان حدود ۴ میلیارد نفر بود. اما اکنون این جمعیت حدود ۸ میلیارد نفر شده و هر گوشه و کنار محیط زندگیتان شاهد رشد پروژه های ساختمانی هستید.
استراتژی ریل – بندر و توسعه قدرت ایران در بازار جهانی مس
همانطور که می دانیم، ایران از بزرگترین دارندگان ذخایر مس جهان به حساب آمده و به گفته مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران، کشورمان پنجمین ذخایر مس جهان از حیث حجم را به خود تخصیص داده است. شرکت ایمیدرو نیز در تازه ترین گزارش خود ازصادرات ۶۴۴ میلیون دلار مس به بازارهای جهانی خبر داده است.
اما نقش راه آهن در صادرات مس را نمی توان نادیده گرفت. اتصال شبکه ریلی کشور به بزرگترین معادن مس ایران همچون سرچشمه و گل گهر، راه آهن را به بزرگترین ابزار انتقال مس صادراتی کشور تبدیل کرده است. از سوی دیگر، شکل گیری دور تازه ای از فعالسازی تعامل میان ریل و بندر در دولت چهاردهم نیز نقش به سزایی در تسهیل انتقال محصولات معدنی مس سرچمه و گل گهر به بنادر استراتژیک ایران به ویژه بندرعباس و بندر شهید رجایی خواهد داشت.
اما آنچه مسلم است اینکه صرفا ذکر پتانسیل شبکه ریلی کشور برای حمل مس و محصولات وابسته آن، دردی دوا نخواهد کرد. همانطور که در ابتدای مطلب حاضر نیز اشاره شد، بهره برداری از بازارهای مالی تنها در صورتی از سوددهی بالایی برخودار خواهد بود که در زمان مقتضی انجام شود. بدیهی است که در صورت پشت سر گذاشتن ایام پیک گرمای بازار مس یا هر محصول دیگری، شاید حرکت گسترده به سمت توسعه امکانات لجستیکی مورد نیاز برای تسهیل صادرات، چندان هم مقرون به صرفه نبوده و یا توجیه اقتصادی فعلی را نخواهد داشت.
