روایت میدانی از پیشرفت ۲۵ درصدی راه‌آهن شرق
بازدید میدانی خبرنگاران از کارگاه‌های راه‌آهن بیرجند – زاهدان نشان می‌دهد این پروژه ملی با وجود چالش‌های کمبود آب، سوخت و مطالبات پیمانکاران، تاکنون به پیشرفت ۲۵ درصدی رسیده و به‌عنوان حلقه حیاتی کریدور چابهار – سرخس، آینده‌ای امیدبخش برای شرق کشور ترسیم می‌کند.
به گزارش ریل ایران به نقل از فارس، پروژه راه‌آهن بیرجند – زاهدان، به‌عنوان حلقه‌ای کلیدی از کریدور ملی چابهار – سرخس، این روزها با جدیت و سرعت در حال اجراست.
کارشناسان و مسئولان استان معتقدند تکمیل این مسیر ریلی، می‌تواند تحولی در توسعه ترانزیت، صادرات و رونق اقتصادی استان‌های شرقی ایجاد کند و اتصال شرق کشور به شبکه بین‌المللی حمل‌ونقل را تسهیل کند.
خبرنگاران خراسان جنوبی، در قالب یک تور رسانه‌ای از قطعات ۱۴ تا ۱۹ این پروژه بازدید کردند. اولین توقف در قطعه ۱۴ بود، جایی که عملیات زیرسازی حدود ۳۰ درصد پیشرفت داشته است.
مدیرکل راه و شهرسازی خراسان جنوبی در این بازدید تأکید کرد: خط ریلی بیرجند – زاهدان یکی از طرح‌های اصلی ملی است که دولت با جدیت در حال پیگیری آن است.
وی افزود: این پروژه از نخستین طرح‌هایی بود که با استجازه مقام معظم رهبری و استفاده از منابع نفتی، تأمین اعتبار شد. طی ۱۸ ماه گذشته، قراردادهای اجرایی تکمیل و عملیات اجرایی آغاز شده و تاکنون به طور متوسط ۲۵ درصد پیشرفت فیزیکی در زیرسازی مسیر حاصل شده است.
بخش جنوبی مسیر، از زاهدان تا چابهار، در برنامه امسال دولت تکمیل می‌شود و پس از آن، عملیات اجرایی قطعات باقیمانده از زاهدان تا یونسی ادامه خواهد یافت.
مودی، مدیرکل راه و شهرسازی، تصریح کرد: باتوجه‌به ۳۳۱ کیلومتر مرز مشترک خراسان جنوبی با افغانستان، این پروژه اهمیت ویژه‌ای برای استان دارد و نقش کلیدی در توسعه ترانزیت و ارزش‌افزوده کالاها ایفا می‌کند.
در مسیر بازدید، خبرنگاران با وضعیت متنوع پیشرفت قطعات مواجه شدند؛ برخی قطعات بیش از دو سال فعال بوده و برخی دیگر کمتر از ۱۸ ماه پیش آغاز شده‌اند.
سرعت پیشرفت در قطعات متفاوت است؛ برای مثال، قطعه ۲۳ با ۹۹ درصد پیشرفت زیرسازی، نزدیک تکمیل است، درحالی‌که قطعه ۱۴ حدود ۳۰ درصد پیشرفت دارد و پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال جاری به ۵۰ درصد برسد. در حال حاضر بیش از هزار دستگاه ماشین‌آلات و ۱۵۰ نیروی انسانی در این پروژه مشغول فعالیت هستند.
تأمین منابع مالی پروژه
مدیرکل راه و شهرسازی درباره منابع مالی گفت: از آغاز عملیات تاکنون حدود ۲.۶ همت اعتبار تأمین شده که ۱.۶ همت آن در دولت گذشته و یک‌همت در دولت چهاردهم تخصیص‌یافته است. همچنین ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر نیز تأمین شده و درخواست برای تأمین ۱۰ همت باقیمانده تا پایان سال به سازمان برنامه ارسال شده است.
وی درباره مطالبات پیمانکاران افزود: تا کنون حدود ۶ هزار میلیارد ریال از مطالبات پیمانکاران پرداخت شده و درخواست تخصیص یک هزار میلیارد تومان دیگر نیز در دست پیگیری است، وزارت راه و شهرسازی همچنین درخواستی معادل ۱۰ هزار میلیارد ریال برای تأمین اعتبار تا پایان سال جاری ارائه کرده که حداقل نیاز مالی پروژه برای ادامه روند اجرایی محسوب می‌شود.
مشکلات پیمانکاران و راه‌کارها
در طول مسیر بازدید، خبرنگاران با مشاوران پروژه و مسئولان کارگاه‌ها گفت‌وگو کردند. برخی پیمانکاران از کمبود آب و سوخت خبر دادند و تاکید داشتند برای سرعت بخشیدن به پروژه نیازمند تزریق اعتبار بیشتری هستند.
محمد فرهادی، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی مقابل خبرنگاران ایستاد و توضیح داد: این خط ریلی به طول ۹۱۳ کیلومتر از زاهدان آغاز می‌شود و تا یونسی در خراسان رضوی ادامه دارد که از این مسیر، ۴۳۳ کیلومتر در محدوده خراسان جنوبی قرار گرفته است. خوشبختانه تمام قطعات به پیمانکاران واگذار شده و امروز فعال هستند. با وجود گذشت تنها دو سال از آغاز عملیات، پیشرفت فیزیکی پروژه به حدود ۲۵ درصد رسیده که رقمی قابل قبول در چنین ابعادی است.
وی در حالی که به نقشه اجرایی قطعه اشاره می‌کرد، از وضعیت اعتبارات گفت: تاکنون نزدیک به چهار هزار میلیارد تومان هزینه شده که از این میزان، دو هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان به پیمانکاران پرداخت شده است. سهم دولت چهاردهم از این رقم یک‌هزار میلیارد تومان بوده که با دستور مستقیم آقای دکتر پزشکیان اختصاص یافت. همچنین از ابتدای امسال با پیگیری‌های استاندار و همراهی سازمان مدیریت کشور، ۶۰۰ میلیارد تومان دیگر مصوب شده که طی روزهای آینده در اختیار پیمانکاران قرار خواهد گرفت.
فرهادی ادامه داد: برای سال جاری هم برنامه‌ریزی شده تا ۱۰ هزار میلیارد تومان دیگر به این طرح تزریق شود. اگر روند فعلی ادامه یابد، ان‌شاءالله در آینده نزدیک شاهد افتتاح بخشی از مسیر خواهیم بود.
معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار خراسان جنوبی نیز در پاسخ گفت: با هماهنگی شرکت پخش فرآورده‌های نفتی، تامین سوخت ماشین‌آلات به موقع انجام می‌شود و در موارد ناهماهنگی، مشکل پیگیری و رفع شده است.
وی درباره تامین آب پروژه افزود: با توجه به محدودیت منابع آبی استان و ممنوعیت حفر دشت‌ها، مدیریت منابع و استفاده از چاه‌های موجود در دستور کار است تا پیمانکاران با مشکلی مواجه نشوند.
قطعات ویژه و تونل‌ها
بازدید خبرنگاران در قطعه ۱۸، جایی که تونل‌های متعدد وجود دارد، پایان یافت. مطالبات پیمانکاران در این بخش‌ها به معاون استاندار منتقل شد و تاکید شد که حل آنها در دستور کار است. با وجود این چالش‌ها، کار در قطعات مختلف ادامه دارد و در برخی بخش‌ها سرعت اجرای پروژه بالاتر است.
اهمیت استراتژیک پروژه
راه‌آهن بیرجند – زاهدان به‌عنوان حلقه‌ای حیاتی از کریدور چابهار – سرخس، علاوه بر ایجاد اشتغال و رونق اقتصادی محلی، امکان ترانزیت بین‌المللی کالا از شرق کشور به بازارهای جهانی را فراهم می‌کند. با تکمیل این مسیر، استان‌های شرقی ایران از جمله خراسان جنوبی، سیستان و بلوچستان و کرمان، ظرفیت صادرات و ترانزیت خود را به‌طور چشمگیری افزایش خواهند داد.
کارشناسان معتقدند سرعت بخشی به پروژه نیازمند تزریق منابع مالی بیشتر و مدیریت دقیق زیرساخت‌های لجستیکی است. مسئولان وعده داده‌اند که با تخصیص اعتبارات مصوب و رفع مشکلات تامین آب و سوخت، مسیر تکمیل پروژه تا پایان دولت چهاردهم ادامه خواهد یافت و قطعات کلیدی تا سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسند.
روایت میدانی
حضور خبرنگاران در کارگاه‌های پروژه، تصویری واقعی از فعالیت پیمانکاران ارائه داد: ماشین‌آلات سنگین در حال خاک‌برداری، تونل‌های در حال ساخت و نیروهای انسانی مشغول زیرسازی، همه حکایت از جدیت و تلاش شبانه‌روزی برای پیشبرد پروژه دارند. به گفته پیمانکاران، با افزایش اعتبارات و مدیریت منابع، سرعت اجرای پروژه بهبود خواهد یافت و بخشی از مشکلات فعلی قابل حل است.
با تکمیل راه‌آهن بیرجند – زاهدان، شرق کشور نه تنها از منظر اقتصادی، بلکه از منظر ارتباطات ترانزیتی و توسعه زیرساخت‌ها، به مرحله‌ای تازه وارد خواهد شد. این مسیر ملی، با وجود چالش‌ها و نیاز به منابع بیشتر، همچنان امیدبخش توسعه پایدار و رونق اقتصادی در استان‌های شرقی ایران است.
