راه‌آهن سراسری ایران نخستین کریدور شمال – جنوب در غرب آسیا
نخستین کریدور شمال – جنوب در غرب آسیا، راه‌آهن سراسری ایران، با عبور از چهار اقلیم و ۱۳۹۴ کیلومتر طول، به‌عنوان یک شاهکار مهندسی در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده و این مسیر نه‌تنها دریای خزر را به خلیج‌فارس متصل می‌کند، بلکه نشان‌دهنده تلاش‌های مهندسی و فرهنگی ایرانیان در مواجهه با چالش‌های طبیعی و جغرافیایی است.
به گزارش ریل ایران به نقل از فارس، راه‌آهن سراسری ایران، به عنوان نخستین کریدور شمال – جنوب در منطقه، با عبور از هشت خرده‌اقلیم و چهار اقلیم اصلی، به عنوان یک نمونه برجسته از مهندسی و معماری جهانی معرفی شده است.
این مسیر که در سال ۱۹۳۸ میلادی (۱۳۱۷ شمسی) به پایان رسید، یک همکاری موفق میان دولت وقت ایران و ۴۳ پیمانکار و شرکت از کشورهای مختلف بوده و به عنوان طولانی‌ترین خط ثبت‌شده در فهرست میراث جهانی یونسکو، در کنار راه‌آهن‌های معروف دنیا قرار دارد.
مدیر پایگاه میراث جهانی راه‌آهن سراسری ایران وحید علی‌قارداشی، در مورد ویژگی‌های منحصر به فرد این مسیر گفت: «مسافران در یک سفر ریلی می‌توانند تفاوت‌های چشمگیر دمایی و اقلیمی را تجربه کنند، نعمتی که کمتر کشوری در جهان از آن برخوردار است.»
این راه‌آهن به عنوان یک مسیر حمل‌ونقل، تحولات شگرفی در محیط‌های طبیعی و انسانی ایجاد کرده و با ساخت بیش از ۲۵۱ پل بزرگ، ۴۰۰۰ پل کوچک، ۲۴۵ تونل و ۹۰ ایستگاه، جلوه‌ای از قدرت مهندسی ایرانی در قرن بیستم را به نمایش گذاشته است. از جمله پل‌های معروف آن می‌توان به پل ورسک و بزرگ‌ترین پل فلزی بر روی رود کارون در اهواز اشاره کرد.
به گفته یونسکو، این پروژه با چالش‌های فراوانی مواجه بوده و مهندسان با نبوغ خود بر دشواری‌های زمین‌شناسی و مهندسی فائق آمده‌اند. ساخت این راه‌آهن، نه تنها از لحاظ تکنیکی و کیفیت ساخت، بلکه از بُعد گردشگری و بهره‌مندی از مناظر طبیعی ویژه در جهان نیز حائز اهمیت است.
با این ثبت جهانی، راه‌آهن سراسری ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین شاهکارهای مهندسی قرن بیستم شناخته شده و به عنوان یک جاذبه گردشگری با ارزش، در انتظار مسافران و گردشگران است.
حسن کریم‌نیا، کارشناس حمل‌ونقل گفت: راه‌آهن سراسری که با مالیات چای و قند ساخته شده، نماد همکاری و همراهی مردم – دولت در تامین زیرساخت‌های راهبردی کشور است.
وی عنوان کرد که اگرچه بر سر شرقی – غربی یا شمالی-جنوبی اولین راه‌آهن سراسری ایران همچنان بحث‌هایی وجود دارد، با این حال توسعه راه‌آهن برای کشور پهناوری مانند ایران و حمل بارهای حجیم و سنگین در مسیرهای طولانی اجتناب‌ناپذیر بوده است.
کریم‌نیا افزود: راه‌آهن شمال – جنوب از مسیر بندرعباس به سمت دریای خزر نیاز تجاری و توسعه‌ای ایران را پوشش بهتری می‌داد که با دست‌های خارجی که در کار بود، راه‌آهن سراسری به سمت جنوب غرب کشور سوق داده شد و هم‌اکنون باید تمام تلاشمان را برای تجاری‌سازی کریدور شمال – جنوب که در سال ۱۳۷۹ قرارداد آن بین ایران، روسیه و هند بسته شده، انجام دهیم.
گفتنی است سعید رسولی، مدیرعامل سابق راه‌آهن در تشریح ثبت جهانی راه‌آهن ایران اظهار کرده بود که سوم مرداد ۱۴۰۰ در چهل و چهارمین جلسه میراث جهانی یونسکو در کشور چین، پرونده میراث صنعتی راه آهن سراسری ایران در لیست میراث جهانی پذیرفته شد.
رسولی خاطر نشان کرد که این اثر طولانی‌ترین راه آهن ثبت شده در لیست جهانی یونسکو است و شبکه ریلی کشور اولین اثر میراث صنعتی ایران در لیست یونسکو و بیست و پنجمین اثر ثبت شده از ایران در این لیست است.
