حضور مؤثر و رایزنی‌های موفق دکتر ذاکری در اجلاس شورای حمل و نقل ریلی کشورهای مستقل مشترک‌المنافع در باکو را می‌بایست در راستای ادامه دیپلماسی موفق راه‌آهن برای توسعه صنعت ترانزیت ریلی کشور ارزیابی کرد که تاکنون، دستاوردهای قابل توجهی به همراه داشته است.
به گزارش ریل ایران؛ هشتاد و سومین اجلاس شورای حمل‌ونقل ریلی کشورهای مشترک‌المنافع (CIS) با حضور مدیران عامل راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران و ۱۴ کشور عضو دیگر، ۵ آذرماه به میزبانی شهر باکو و به ریاست «اولگ بلازروف» مدیرعامل راه‌آهن روسیه، برگزار شد.
در این نشست که نمایندگان سازمان‌های بین‌المللی ریلی نیز حضور داشتند، مسائل کلیدی مرتبط با حمل‌ونقل ریلی منطقه‌ای در دو سطح روسای راه‌آهن‌ها و مدیران میانی مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
از جمله مهم‌ترین محورهای مورد توجه در این اجلاس، تقویت تعاملات بین راه‌آهن‌های عضو، اجرای تصمیمات نشست پیشین شورا و بررسی نتایج فعالیت عملیاتی شبکه‌های ریلی در نه ماهه اول سال ۲۰۲۵ و همچنین توسعه حمل‌ونقل مسافری بین‌المللی و روند اجرای سیستم یکپارچه بین‌المللی حمل و نقل مسافر بود.
در حوزه حمل بار نیز، نتایج برنامه تشکیل قطارهای باری و قطارهای کانتینری برای سال‌های ۲۰۲۵-۲۰۲۶ و نتایج سرشماری واگن‌های باری در سال ۲۰۲۵ مورد ارزیابی قرار گرفت.
اهمیت حضور راه‌آهن ایران در نشست راه‌آهن‌های CIS
نخستین نکته‌ای که در خصوص این اجلاس بین‌المللی باید مد نظر قرار داد این است که حضور و رایزنی راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در نشست شورا در شرایطی صورت گرفته که اساساً ایران عضو کشورهای مستقل مشترک‌المنافع نبوده و با این حال، در عالی‌ترین نشست تصمیم‌گیری شورا از حضور فعال برخوردار است.
اما از حیث اهمیت ماهوی نشست باید گفت که اگرچه جمهوری اسلامی ایران عضو کشورهای CIS نیست، اما منافع مستقیم راه‌آهن کشورمان به صورت مستقیم با این کشورها پیوند خورده است. نگاهی به نقشه حمل و نقل ریلی CIS نشان می‌دهد که شبکه ریلی ایران کوتاه‌ترین، ارزان‌ترین و آماده‌ترین زیرساخت حمل و نقلی برای ارتباط این کشورها با جنوب بوده و به جز آبراه دریای سیاه و مدیترانه، هیچ راه اتصال زمینی میان کشورهای مستقل مشترک‌المنافع و جنوب وجود ندارد.
از سوی دیگر، افزایش استفاده کشورهای CIS از شبکه ریلی ایران، منجر به رشد درآمدهای ارزی حاصل از ترانزیت به عنوان یکی از شقوق مهم و استراتژیک توسعه پایدار خواهد شد که می‌تواند در بلندمدت، میزان وابستگی کشور به فروش نفت را نیز کاهش دهد.
تنوع بخشی به مسیرهای ترانزیتی عبوری از ایران
در دوران دولت‌های یازدهم و دوازدهم، به واسطه افزایش همکاری‌های بین‌المللی با کشورهای منطقه در سایه برجام، راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران علاوه بر کریدور شمال-جنوب، موفق به خلق مسیرهای متنوع‌تری همچون کریدور جنوب-غرب شد که قرارداد آن نهایتاً با مشارکت کشورهای اوکراین، ارمنستان، گرجستان و جمهوری آذربایجان به امضا رسید.
اگرچه این قرارداد به دلیل وقوع جنگ اوکراین هیچ‌گاه عملیاتی نشد، اما در حال حاضر با توجه به رویکرد مثبت و سازنده دولت چهاردهم نسبت به توسعه مناسبات ریلی بین‌المللی با راه‌آهن‌های منطقه و حتی شرق اروپا، این امکان حاصل شده تا تنوع بخشی به مسیرهای ترانزیتی بین‌المللی در دستور کار مدیرعامل راه‌آهن قرار گیرد.
حضور چهارده کشور CIS در نشست شورا و رایزنی مستقیم مقام‌های ریلی این کشورها با دکتر ذاکری، معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل راه‌آهن برای توسعه همکاری‌های ترانزیتی، گواهی بر اثبات این مدعا محسوب می‌شود که راه‌آهن ایران در حال قدم نهادن دوباره در مسیر همکاری با شرکای بین‌المللی برای افزایش سود تجاری است.
اعلام آمادگی شرکای تجاری جدید راه‌آهن همچون بلاروس برای توسعه مناسبات ریلی با راه‌آهن کشورمان، نمونه کوچکی از اثربخشی حضور دکتر ذاکری در نشست مشترک با کشورهای مستقل مشترک‌المنافع است که از رهگذر حضور در نشست مشترک با اعضای شورای حمل و نقل ریلی، اتحادیه اقتصادی اوراسیا و حتی سازمان همکاری اقتصادی شانگهای حاصل شده و می‌تواند نویدبخش توسعه ترانزیت ریلی در کشور آن هم در شرایط شکل‌گیری سخت‌ترین تحریم‌های سیاسی-اقتصادی علیه ایران محسوب شود.
