به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز؛ ایده ساخت سفینه های فضایی، پرواز انسان، حرکت فوق سریع و … همواره در زمره آرزوهای بلند پروازانه انسان مدرن به حساب می آمده اند. اگرچه تا همین ۱۰۰ سال پیش، حتی تصور تردد قطار در زیر زمین نیز یکی از این ایده های خیال پردازانه به حساب می آمد، اما امروزه شاهد فعالیت گسترده مترو در بسیاری از کشورهای جهان هستیم.
یکی از ایده های بلندپروازانه انسان قرن بیستم در زمینه صنعت ریلی، ساخت قطارهای هوایی بود؛ قطارهایی که به جای زمین روی هوا سیر کرده و مسافرین می توانند با استفاده از این قطارها، علاوه بر برخورداری نور و اکسیژن طبیعی (بر خلاف مترو)، تردد شهری پر هیچان و البته بدون مزاحمت ترافیک های متداول را تجربه نمایند.
به همین دلیل، در سفرنامه ریلی این هفته، سری به قطار هوایی یا همان مونوریل معلق شهر دوسلدورف آلمان زده ایم تا ببینیم این ایده چگونه به واقعیت پیوسته است.
قطارهای هوایی، از خیال پردازی تا بهره برداری!
امروزه انواع مختلفی از مونوریل ها در نقاط مختلفی از جهان در حال تردد هستند؛ از مونوریل های مغناتیسی در چین و ژاپن گرفته تا مونوریل های عادی برقی در آمریکا. اما دربرخی از شهرهای آلمان همچون دوسلدورف و دورتموند، شاهد نوع دیگری از این مونوریل ها به نام قطار هوایی هستیم که حرکت آنها، ما را به یاد انیمیشن های خیالی دوران کودکی می اندازد.
ایده ساخت این نوع مونوریل نخستین بار در سال ۱۹۰۱ توسط مهندس مشهور آلمانی یعنی «کارل اویگن» مطرح شد. وی موفق شد این ایده را در مارس همان سال در شهر ووپرتال آلمان به اجرا درآورد. پس از آن، مونوریلی مشابه برای عبور از یک تپه کوچک در شهر درسدن ساخته شد.
اما سالها بعد یعنی در سال ۱۹۲۹، قطاری بسیار کامل تر از قطار اویگن توسط «جورج بنی» اسکاتلندی پا به عرصه گذاشت که وی نام این قطار را «هواپیماهی ریلی» گذاشت. نهایتا این قطار نسبتا سریع در حومه شهر گلاسگو مورد آزمایش قرار گرفت. اما به دلیل عجیب و غریب بودن این قطار در آن سالها، متاسفانه مورد استقبال عموم مردم قرار نگرفت و نهایتا پیش از دهه ۱۹۴۰، این قطار برای همیشه جمع شد.
پس از آن، ایده ساخت قطار هوایی برای سالها در سراسر جهان خریداری نداشت. نهایتا در سال ۱۹۵۹، یک کنسرسیوم صنعتی به نام SAFEGE در فرانسه، متشکل از غول های صنعتی این کشور مانند میشلین و رنو، بار دیگر ایده ساخت مونوریل هوایی را مطرح کرده و سرمایه گذاری سنگینی روی آن انجام دادند. این پروژه به طول ۱۰۰ کیلومتر در پاریس به مرحله اجرا درآمد و البته باید به این نکته اشاره کرد که پروژه مذکور، هیچ شباهت ساختاری به نمونه هایی که پیشتر به آنها اشاره کردیم نداشت.
برای نخستین بار، فرانسوی ها به جای آنکه اتصال چرخ های زیر قطار را روی ریل برقرار کنند، تصمیم گرفتند چرخ ها را روی سقف قرار تعبیه کرده و ریل را نیز در بخش بالایی آن در نظر بگیرند. امروزه، حتی در بخش هایی از مترو پاریس، شاهد سیر قطار با همین فناوری هستیم. ویژگی مثبت قطار جدید فرانسوی ها این بود که به دلیل قرار گرفتن اتصالات واگن ها در بخش زیرین ریل، نه تنها هیچ گونه آسیبی به به اتصالات برقی آن وارد نمیشد، بلکه خطراتی همچون برخورد با انسان و حیوانات نیز در این شیوه حمل به صفر رسیده و هزینه تعمیر و نگهداری نیز به نسبت قطارهای متداول به شدت کاهش پیدا کرد. برق مورد نیاز برای حرکت قطار نیز مانند قطارهای مترو امروزی، از طریق ریل تامین میشد.
مونوریل دوسلدورف
همانطور که گفته شد، منوریل های هوایی امروزه در سه شهر آلمان فعال بوده و مشغول به خدمت رسانی هستند. این مونوریل ها در حقیقت بر اساس همان ایده های فنی فرانوی ها کار کرده و البته باید توجه داشت که پیشرفت های فنی بزرگی مانند کاهش محسوس وزن و افزایش ایمنی به نسبت آن زمان را شاهد بوده است.
مونوریل دوسلدورف کار خود را از سال ۲۰۰۲ در فرودگاه این شهر آغاز کرده و ساخت آن توسط شرکت مشهور زیمنس انجام شده است. اگرچه شبیه به این سیستم در دهه های ۶۰ الی ۹۰ میلادی توسط شرکت میتسوبیشی در سه شهر ژاپن یعنی ناگویا، شونان و چیبا ساخته و اجرایی شد، اما محصول آلمانی زیمنیس از امکانات و ضریب ایمنی بالاتری به نسبت رقبای ژاپنی خود برخوردار است. هرچند بعدها دو شهر سان فرانسیسکو و منچستر نیز طرحی برای ساخت این نوع از قطارهای شهری را ارائه دادند، اما چنین پروژه هایی هیچگاه اجرایی نشدند و حتی سیستم طراحی شده توسط SAFEGE نیز از فرانسه جمع شد.
اما دلیل استقبال شهر دوسلدورف از ساخت و بهره برداری از قطار هوایی، قرار گرفتن فرودگاه این شهر در محدوده بسیار شلوغ و پر تردد بود که مونوریل هوایی تنها راه نجات از چنین معضلاتی به حساب می آمد. نکته دیگری که در خصوص ایمنی بالای مونوریل هوایی دوسلدورف باید به آن اشاره داشت اینکه به دلیل عدم اتصال قطار با زمین، هرگونه تکانه ای تنها منجر به تکان خوردن قطار شده و منجر به خروج آن از ریل نخواهد شد؛ موضوعی که دستکم برای قطارهای هوایی بسیار حیاتی به نظر می رسد. همچنین تعبیه سیستم های کنترل پایداری روی قطار سبب شده تا هنگام سیر قطرا در گوشه ها و پیچ ها، مسافرین هیچ گونه تکانه ای را حس نکنند. همچنین، عدم نیاز این قطار به راهبر انسانی، تا حد زیادی از هزینه های حمل و نقل شهری دوسلدورف در بخش مونوریل هوایی کاسته است.
