چرا در راه آهن ایران سرمایه گذاری کنیم؟/تحلیل فاندامنتال بازار بخش مسافری

برنامه های در حال اجرا و آتی راه آهن برای توسعه بخش مسافری چشم اندازی مثبت برای درآمدهای این بخش تعریف کرده و سرمایه گذاری در صنعت حمل و نقل ریلی ایران را توجیه پذیر می سازد.

به گزارش ریل ایران؛ انجام هرگونه سرمایه گذاری نیازمند انجام تحلیل فاندامنتال است. انجام سرمایه گذاری مطمئن بدون تحلیل بازار صحیح و علمی می تواند علاوه بر کاهش چشم انداز سود مورد انتظار، اصل دارایی سرمایه گذاران را نیز به خطر بیندازد.

اما برای تحلیل فاندامنتال یک بازار، به طور کلی می بایست عواملی چون میزان رشد درآمدهای ریالی و ارزی یک واحد تجاری، آینده سرمایه گذاری و برنامه های اعلام شده از سوی آن واحد را برای پیش بینی وضعیت احتمالی سوددهی سرمایه گذاری مورد تحلیل قرار داد.

در بخش نخست این گزارش، دلایل رشد احتمال سودآوری راه آهن ایران در بخش باری را با کمک داده های آماری اعلامی از سوی مقام های عالی رتبه شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران را مورد بررسی قرار دادیم. اما در این بخش به سراغ دومین قسمت از فعالیت های ذاتی راه آهن یعنی بخش مسافری خواهیم رفت تا سود احتمالی سرمایه گذاری در این بخش را نیز در محاسبات خود لحاظ نماییم.

تلاش دولت چهاردهم برای توسعه بخش مسافری حمل و نقل ریلی

از زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم و انتصاب دکتر ذاکری به عنوان مدیرعامل شرکت راه آهن جمهوری اسلامی ایران، شاهد رشد چشمگیر فعالیت های بخش مسافری بوده ایم. اگرچه عمده درآمد راه آهن ایران به صورت سنتی از بخش بار تامین می شود، اما ظاهرا استراتژی کلان دولت چهاردهم و وزیر راه و شهرسازی، تشویق به توسعه استفاده عمومی از حمل و نقل ریلی در بخش مسافری است. در برنامه هفتم توسعه نیز رشد ۲۵ درصدی سهم حمل و نقل ریلی دیده شده و دولت مکلف به دستیابی به هدفگذاری اعلامی شده است.

عواملی چون کاهش تصادفات جاده ای و ریسک سفر، کاهش مصرف سوخت را می توان به عنوان استراتژی کلان دولت در توسعه بخش مسافری راه آهن در نظر گرفت. اما شرکت راه آهن استراتژی خود برای توسعه بخش مسافری را در دو بخش داخلی و خارجی تعریف کرده و برای هر دو بخش نیز برنامه هایی عملیاتی در دست دارد.

رشد بخش مسافری داخلی

برنامه های راه آهن در توسعه بخش مسافری داخلی را باید به دو بخش تقسیم کرد: افزایش ظرفیت قطارهای برنامه ای عادی و رشد تورهای گردشگری ریلی.

بر اساس گزارش آماری منتشر شده از سوی راه آهن جمهوری اسلامی ایران، تعداد قطارهای اعزامی مسافری در بخش بین شهری از ۲۳۴۶ رام طی بازه زمانی ۲۵ روزه ایام نوروز به ۲۷۰۳ رام افزایش داشته که نشانگر رشد ۱۵ درصدی قطارهای اعزامی در این ایام است. همچنین در بازه زمانی روزانه نیز شاهد رشد ۱۰ درصدی تعداد قطارهای اعزامی بین شهری به منظور جابجایی مسافرین نوروزی به نسبت سال گذشته بوده ایم.

رشد تعداد قطارهای اعزامی راه آهن در بازه زمانی تعطیلات نورزی اما صرفا به قطارهای بین شهری محدود نشده و در بخش حومه ای نیز شاهد رشد چشمگیر آمار بوده ایم. بر اساس گزارش راه آهن، تعداد قطارهای حومه ای اعزامی در بازه زمانی ۲۵ روزه تعطیلاات نوروزی بیش از ۴ درصد رشد داشته و از ۴۲۵۰ رام در سال گذشته به ۴۶۹۱ رام در سال جاری افزایش یافته است.

علاوه بر مدیریت ظرفیت خطوط ریلی و ناوگان، تنها ۷ لکوموتیو به منظور کمک به تسهیل تردد مسافرین، به ناوگان ریلی کشور اضافه شده که افزایش آمار حمل مسافر نیز برآمده از این تغییرات مهم در شبکه ریلی کشور است.

بازگشت تورهای ریلی به راه آهن 

تورهای گردشگری را باید شاه کلید رشد این صنعت بزرگ دانست. امروزه تورها به اندازه ای توسعه یافته شده اند که هر فرد با هر سلیقه ای می تواند تور مورد علاقه خود را انتخاب کرده و به سفر بپردازد. تورهای تاریخی، فرهنگی، طبیعت گردی یا تفریحی از جمله مهمترین این تورها محسوب می شوند.

راه اندازی تور گردشگری یک روزه راه آهن شمال اگرچه طی سال های اخیر با استقبال خوبی روبرو شده بود، اما متاسفانه به دلیل برخی مشکلات در دولت سیزدهم برای بیش از دو سال تعطیل شد تا راه آهن از ادامه مسیر توسعه تورهای گردشگری باز بماند.

اما خوشبختانه با قرار گرفتن دکتر ذاکری در راس هرم مدیریت راه آهن، علاوه بر بازگشت این تور جذاب و پر طرفدار که مسافرین را از تهران تا شیرگاه به دل طبیعت زیبای شمال و البته جاذبه های ریلی تاریخی همچون پل ورسک می برد، اکنون راه آهن در تلاش است تا با تنوع بخشی به مسیر تورها، گردشگری ریلی را به یکی از منابع مهم درآمد شرکت های ریلی تبدیل نماید. تاکید مدیرعامل راه آهن بر لزوم افزایش سرعت قطار تهران – مشهد به ۱۶۰ کیلومتر در ساعت که قرار است از ابتدای فصل تابستان سال جاری عملیاتی شود نیز نشانه ای بزرگ از اهمیت وی به توسعه بخش مسافری است.

همچنین راه اندازی قطار فرهنگ راه آهن نیز در دستور کار این شرکت قرار گرفته که نخستین مورد آن به نام قطار ویژه «هفت شهر عشق» میزبان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و استاندار خراسان رضوی بوده و به مناسبت روز بزرگداشت حکیم فرهیخته، جناب عطار نیشابوری از مشهد به سمت نیشابور سیر کرد. بر اساس آخرین اطلاعات موجود، قرار است برنامه سیر قطار فرهنگ برای سایر قطب های فرهنگی ایران نیز به زودی راه اندازی شود.

در بخش بین المللی نیز قطار تهران – وان با همت و پیگیری مدیرعامل راه آهن از طریق مذاکرات پیاپی با راه آهن ترکیه، بار دیگر راه اندازی شده و بخش مهمی از سفرهای ریلی مسافرین نوروزی را پوشش داد. همچنین راه آهن به تازگی از برنامه خود برای راه اندازی قطار ترکیبی تهران – کربلا خبر داده و قرار است به زودی قطار زیارتی مشهد نیز میزبان زائرین افغانستانی باشد که از طریق خط خواف – هرات به ایران سفر خواهند کرد.

نکته دیگر اینکه با راه اندازی هر دو قطار یاد شده، امکان راه اندازی نخستین کریدور شمافری بین المللی شرق – غرب در بخش مسافری باشیم که شهروندان افغانستان و عراق بتوانند با استفاده از شبکه ریلی ایران، به کشورهای یکدیگر نیز سفر کنند.

مجموع عوامل بالا، نشان می دهند که اگرچه تمرکز راه آهن به صورت سنتی بر روی بخش باری بوده، اما دکتر ذاکری در نظر دارد بخش مسافری را نیز بیش از پیش فعال کرده که در این صورت، می بایست شاهد تحولی بزرگ در صنعت حمل و نقل ریلی کشور در بخش مسافری طی سال های پیش رو باشیم. لذا، می توان مدعی شد که علاوه بر تحلیل فاندامنتال درآمد راه آهن در حوزه بار که روندی مثبت و رو به رشد را نشان می دهد، بخش مسافری نیز به احتمال زیاد با رشد درآمد در سال جاری روبرو خواهد بود که همین امر، لزوم سرمایه گذاری در صنعت حمل و نقل ریلی ایران را توجیه پذیر خواهد کرد.