نشست سازمان اکو و فرصت‌های تازه برای اتصال ریلی ایران/تجاوز رژیم صهیونیستی به قطر معادله‌ها را تغییر داد

به گزارش ریل ایران؛ نشست دو روزه سازمان همکاری های اقتصادی (اکو) روزهای دوشنبه و سهش نبه هفته گذشته با حضور دبیرکل این سازمان، معاون وزیر راه آهن پاکستان و نمایندگان راه آهن های ایران و ترکیه در اسلام آباد برگزار شد. بر اساس اطلاعات منتشر شده، طرفین ضمن تأکید بر رفع موانع و مشکلات پیش‌رو، بر ضرورت اتخاذ تعرفه حمل یکسان و رقابتی، تعهد زمانی سیر مطلوب قطارها، دوسر بار نمودن قطارهای این مسیر، رفع موانع گمرکی، ایجاد شرایط ترانسشیپمنت مرزی و سایر موارد تأکید کردند و صورت جلسه ای به امضا رسید.

بر اساس توافق انجام شده میان راه آهن های ایران، پاکستان و ترکیه، راه اندازی دستکم یک رام قطار در ماه در مسیر کریدور ITI (اسلام آیاد – تهران – استانبول) به تصویب هر سه طرف و سازمان اکو رسیده است. فارغ از درآمد ارزی حاصل از راه اندازی این قطار باری در مسیر کریدور ITI مواهب سیاسی ویژه ای نیز درپس این اقدام مهم نهفته است که در ادامه به برخی از آنها خواهیم پرداخت.

اجماع کشورهای اسلامی پس از حمله اسرائیل به دوحه

تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به دوحه پایتخت قطر، تحولی بزرگ در معادلات منطقه رقم زده و فضای عمومی را تا حد زیادی به سود ایران تغییر داده است. در واکنش به این تجاوز آشکار، وزارت خارجه قطار روز شنبه با انتشار بیانیه ای اعلام کرد که پس از این حمله، هیچ یک از کشورهای منطقه خلیج فارس دیگر در امان نخواهند بود. موضع گیری صریح کشورهای منطقه خلیج فارس و محکومیت قاطع این اقدام رژیم صهیونیستی، اکنون شرایطی فراهم آورده تا کشورهای اسلامی منطقه بتوانند میزان همکاری های سیاسی و اقتصادی خود را بیش از پیش گسترش دهند.

اگرچه پاکستان از جمله مخالفین سرسخت و صریح در خصوص مساله تجاوز اسرائیل به کشورهای اسلامی محسوب می شود، اما سیاست های محافظه کارانه ترکیه در قبال این مساله و روابط تنگاتنگ با آمریکا، گاها منجر به عقب نشینی هایی در همکاری با ایران میشود. اما اکنون به نظر می رسد فرصتی ایجاد شده تا نوعی همگرایی دستکم در مسیر کریدور ITI میان سه کشور ایجاد شود. به ویژه اینکه در آستانه سفر رئیس جمهور محترم به نیویورک و برگزاری دیدارهای دوجانبه در حاشیه برگزاری نشست مجمع عمومی، توسعه کریدورهای مشترک میان کشورهای منطقه می تواند از جمله محورهای رایزنی دکتر پزشکیان در دیدار با سران کشورهای اسلامی به ویژه ترکیه و پاکستان محسوب شود.

توسعه ترانزیت ریلی در محور شرق – غرب

همانطور که در یادداشت های پیشین ریل ایران نیز اشاره شده بود، رویکرد کلان راه آهن ذیل سیاست های تکلیفی از سوی دکتر ذاکری مدیرعامل راه آهن جمهوری اسلامی ایران، توسعه ترانزیت در دو محور شرق – غرب و شمال – جنوب می بایست رونق بگیرد.
به طور کلی، ایران با دو همسایه شرقی خود یعنی افغانستان و پاکستان مرز ریلی مشترک دارد. اگرچه طی سال های اخیر، در مسیرمواصلاتی خواف – هرات میان ایران و افغانستان، شاهد افزایش قبال توجهی از حجم ترانزیت بوده ایم که نمونه اخیر آن به بار صادراتی کاشی، سرامیک و دیگر مصالح ساختمانی از مبدا یزد بازمیگردد، اما حقیقت امر این است که در خصوص پاکستان بنا به مشکلات عمدتا فنی موجود از جمله خط فوق عریض این کشور، نبود زیرساخت های لازم برای تراسشیپمنت، شن های روان و … شاهد این میزان پیشرفت نبوده ایم.

حال آنکه دستیابی به هدفگذاری راه آهن برای حمل ۸ میلیون تن بار صادراتی، وارداتی و ترانزیتی از طریق شبکه ریلی ایران بدون تنوع بخشی به مسیرهای بین المللی امکانپذیر نیست. علاوه بر این، از آنجاکه ترکیه یکی از شرکای کریدور ITI به حساب می آید، افزایش همکاری های تجاری با راه آهن این کشور، می تواند دست ایران را در سایر مسیرها، به ویژه شاخه جنوبی کمربند و جاده (BRI) را باز کند.

در نظر داشته باشیم که دکتر ذاکری در جریان برگزاری نشست مشترک با وزیر راه آهن ترکمنستان، اشاره ویژه ای به نقش آفرینی ایران در اتصال ریلی تمام خشکی میان کشورهای شرق دریای خزر و اروپا از مسیر ترکیه باز داشته است. لذا، افزایش همکاری های ریللی در مسیر ITI نیز می تواند روابط ریلی دو کشور در هر دو بخش باری و مسافری را تا حد زیادی توسعه بخشیده و نهایتا به سود رشد ترانزیت ریلی کشور تمام شود.