به گزارش پایگاه خبری ریل نیوز؛ موزه ها در هر کجای جهان و با هر موضوعی، نماد تاریخچه و غنای آن جغرافیا به حساب می آیند. امروزه علاوه بر موزه های سنتی متداولی چون موزه ادوات نظامی، ظروف، البسه و … شاهد ظهور و تقویت حضور موزه های مدرنی در زمینه صنعت نیز هستیم که نشان از قدمت آن صنعت در وسعت جغرافیای ملی یک کشور دارد.
موزه های ریلی نیز یکی از جاذبه های گردشگری در جهان سنعت محسوب می شوند. این موزه ها به خوبی فرآیند انقلاب صنعتی و نقش آفرینی آن در زندگی انسان مدرن را به نمایش گذاشته و حتی خاطرات تلخ مربوط به جنگ های جهانی اول و دوم را که راه آهن به ویژه در قاره اروپا نقشی پر رنگ در این جنگ ها ایفا نمود را به خوبی به نمایش می گذارند.
اگرچه حتی در کشورهای در حال توسعه ای چون هند و پاکستان نیز شاهد فعالیت موزه های ریلی هستیم، اما حقیقت امر این است که با توجه به خاستگاه اصلی حمل و نقل ریلی یعنی اروپا، موزه های ریلی کشورهای صنعتی مشهوری چون آلمان، بریتانیا، فرانسه، اسپانیا و ایتالیا همچنان جذابترین و غنی ترین موزه های صنعت حمل و نقل ریلی محسوب می شوند.
در این بخش از سفرنامه ریلی، سری به موزه ملی راه آهن انگلیس در شهر یورک زده ایم. جایی که نخستین قطارهای اروپا به ویژه در بخش صنایع مهم آن زمان همچون معدنکاوی و یا مسافری، نقشی پر رنگ در تاریخ قاره سبز ایفا کرده اند.
موزه ملی راه آهن انگلیس
در نگاه نخست به موزه ملی ریلی انگلیس به مجموعه ای کم نظیر از ناوگان ریلی این کشور برخورد می کنیم که البته بسیاری از آنها از خطوط مختلف شبکه ریلی در بریتانیا تجمیع شده اند. از جمله می توان به لکوموتیوها و سالن های مسافری فعال در راه آهن مشهور شمال شرق بریتانیا اشاره کرد که نقش به سزایی در صنعتی شدن این کشور ایفا نموده اند.
هرچند موزه ملی یورک تنها موزه ریلی بریتانیا محسوب نشده و چندین موزه ریلی دیگر نیز در این کشور به چشم می خورند، اما به هر حال راه آهن بریتانیا تصمیم گرفته موزه یورک را به عنوان موزه ملی ریلی این کشور نامگذاری نماید.
موزه ملی ریلی بریتانیا در سال ۱۹۷۵ به عنوان بخشی از موزه علوم در این کشور راه اندازی شد. البته بسیاری از ادوات ریلی به نمایش گذاشته شده در این موزه از موزه ریلی مشهور دیگری به نام «کلافام» به اینجا آورده شده اند.
زیباترین بخش این موزه احتمالا مربوط به لکوموتیوهای بخار مشهور انگلیسی مربوط می شود که تا اواسط قرن بیستم نیز در برخی از خطوط ریلی بریتانیا مورد استفاده قرار می گرفتند. معروفترین این لکوموتیوها به نام «دوشس هملیتون» نامگذاری شده که از مفاخر راه آهن بریتانیا محسوب می شود. تاریخ ساخت این لکوموتیو که نام تجاری آن «مالارد» است، به دهه ۱۹۳۰ باز میگردد. این لکوموتیو مشهور، زمانی قهرمان خط ریلی ارتباطی میان لندن و اسکاتلند محسوب می شد و به همین دلیل، شهرتی عجیب در سراسر این کشور داشته است.
۶۰ سال پیش از ساخت مالارد، لکوموتیو بسیار ابتدایی تر در راه آهن ساحل شرقی برتانیا مورد استفاده قرار میگرفت که اتفاقا آن لکوموتیو نیز در موزه یورک قرار داده شده است. این لکوموتیو به دست مهندس مشهور، «پاتریک استرلینگ» طراحی و ساخته شده است. اما این لکوموتیو نیز ۳۰ سال بعد، با نمونه ای ارتقا یافته در سال ۱۸۹۸ جایگزین شد که اکنون در گوشه ای از موزه جا خوش کرده است.
اما پس از این لکوموتیوها، به لکوموتیو مشهور طراحی شده توسط «ویلیام بوث» به نام ۱۰۰۱ برخورد میکنیم که تحولی عظیم در حمل و نقل ریلی بریتانیا ایجاد کرد. نمونه دیگر لکوموتیوهای بخار مشهور در موزه یورک، به مدل طراحی شده توسط رابرت استیونسون مربوط می شود که نخستین لکوموتیو بخار از نوع سیستم بویلر دار است که قدرت بسیار بیشتری از مدل های یاد شده تولید می کرد. این لکوموتیو نیز در سال ۱۸۴۲ طراحی و ساخته شده و اکنون در موزه یورک جای دارد.
لکوموتیو عجیب دیگری که در موزه یورک به چشم می خورد، نمونه طراحی شده توسط «ادوارد بِری» است که مشخصه بارز آن، وجود یک دیگ مسی بویلر محدب روی لکوموتیو است که زمانی از آن برای حمل نیروی پلیس استفاده می شد. جالب اینکه این لکوموتیو، علاوه بر طرفداران زیاد در بریتانیا، به کشورهایی چون فرانسه و ایرلند نیز صادر میشده و تعداد زیادی از آنها در قرن نوزدهم به فروش رسیده اند. این لکوموتیو حتی در شبکه ریلی آمریکا نیز مشغول به فعالیت بوده و استفاده از آن نیز امری متداول بوده است. نمونه قرار داده شده از این لکوموتیو در موزه ریلی یورک، دارای آسیب دیدگی قابل توجهی است که ناشی از بمباران های هوایی در جریان جنگ چهانی دوم بوده و هنوز این زخم را به یادگار دارد.
لکوموتیو بعدی این موزه یعنی «لود استار»، نمونه ساخته شده در سال ۱۹۰۹ است که شباهت زیادی به نمونه های متداول آن در قرن بیستم دارد. استفاده از این لکوموتیو پر فروش، زمانی در راه آهن غرب بریتانیا بسیار رواج داشته و توسط «جرج جکسون چرچ وود» طراحی و ساخته شده است. این لکوموتیو همچنین در زمره نخستین لکوموتیوهای به کار رفته در خطوط ریلی اکسپرس محسوب می شود که می توان میزان سرعت آن را به نسبت فناوری آن زمان حدس زد.
در بخش های دیگر موزه البته ادوات ریلی دیگر نیز به چشم می خورند؛ از سالن های مسافری و واگن های باری گرفته تا نیمکت های به کار رفته در ایستگاه های راه آهن همراه با ذکر تاریخ که دیدن همگی آنها برای علاقمندان به صنعت حمل و نقل ریلی بسیار مهیج به نظر می رسد.
