اقدام قزاقستان برای ساخت ترمینال باری در گرجستان/هدف از توسعه شتابزده کریدور میانی چیست؟

راه آهن قزاقستان توسعه سریع زیرساخت های مربوط به کریدور میانی به ویژه در بخش پایانه های باری را به عنوان رویکرد جدید خود مد نظر قرار داده که باید پرسید این همه عجله برای چیست؟

به گزارش ریل ایران؛ راه آهن قزاقستان از تصمیم خود برای امضای تفاهمنامه همکاری در زمینه حمل و نقل و لجستیک با هلدینگ PTC گرجستان برای ساخت یک ترمینال باری ریلی در این کشور خبر داد.

به نوشته از نشریه ترند، دو طرف قرار است در جریان این همکاری مشترک، نسبت به ساخت یک واحد ترمینال چند وجهی در بندر استراتژیک پوتی اقدام کنند. ظرفیت این ترمینال باری 80000TEU در سال اعلام شده است. رقم سرمایه گذاری مشترک روی این پروژه بزرگ زیرساختی حدود ۳۰ میلیون دلار برآورد شده است.

ترمینال باری جدید پوتی قرار است در ادامه به کریدور ترکیبی ترانس کاسپین (TITR) متصل شود. راه آهن قزاقستان همچنین هدف خود از مشارکت در این پروژه را حصول اطمینان از فرآیند موثر حمل بار و افزایش حجم بار ترانزیتی در کریدور ترانس کاسپین اعلام کرده است.

دو طرف همچنین با صدور بیانیه ای مشترک از علاقمندی به جذب سرمایه گذار برای افزایش ظرفیت مسیر، بهبود فرآیند لجستیک و تقویت موقعیت منطقه در بازار حمل و نقل بین المللی بار خبر داده اند.

ساخت ترمینال های باری، رویکرد جدید قزاقستان به توسعه کریدور میانی

دولت و راه آهن قزاقستان طی هفته های اخیر به میزان چشمگیری روی توسعه زیرساخت های پایانه ای در مسیر کریدور میانی اقدام کرده اند. نشریه ریلوی ساپلای نیز هفته گذشته با انتشار گزارشی از اقدام دولت قزاقستان برای احداث ترمینال باری ریلی جدیدی در منطقه «ژتیسو» خبر داد.
ترمنیال کانتینری ژتیسو با ظرفیت دپوی سالانه ۳۵۰ هزار کانتیر یکی از پروژه های در حال ساخت توسط دولت قزاقستان است. تاکنون بیش از ۷۵.۷ میلیون دلار در ساخت این پروژه هزینه شده که قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ به اتمام برسد. این کریدور به دلیل موقعیت جغرافیایی خود و قرارگیری در مسیر کریدورهای ریلی حمل و نقلی عبوری از قزاقستان (در امتداد کریدور میانی) یکی از ترمینال های مهم و استراتژیک دپوی کانتینری محسوب می شود.

همچنین یک ترمینال کانتینری دیگر در منطقه پانفیلوف ژتیسو نیز در حال ساخت بوده که ظرفیت آن به ۱۹۰ هزار کانتینر در سال می رسد. سرمایه تخصیص داده شده برای این ترمینال نیز ۶.۵ میلیون دلار بوده و قرار است تا پایان سال ۲۰۲۵ به اتمام برسد.
بنا بر ادعای دولت و راه آهن قزاقستان، منطقه ژتیسو در صورت تکمیل، به هاب توزیع بار در تجارت و لجستیک بین المللی تبدیل خواهد شد. همچنین، افزایش رشد سرمایه گذاری قزاقستان در زیرساخت های حمل و نقلی این کشور، نشانگر میزان تعهد آستانه برای ایفای نقشی رهبری لجستیک اوراسیا و حمایت از توسعه پایدار است.

نگرانی اعضای کریدور میانی از بهبود روابط واشنگتن و مسکو

نکته مهمی که باید به آن توجه داشت اینکه اعضای سازمان دولت های ترک، شامل تمامی اعضای کریدور میانی، طی هفته های اخیر در پی تحرکات مثبت مسکو و واشنگتن در افزایش همگرایی مشترک و دستیابی به چشم اندازی مشابه در خصوص جنگ اوکراین، سعی در تثبیت کریدور میانی و حصول اطمینان از حفظ حجم بار آن داشته اند.

مساله مهم این است که در صورت حصول هرگونه توافق میان ولادیمیر پوتین و دونالد ترامپ، روسای جمهور روسیه و آمریکا در خصوص موارد مورد اختلاف میان دو طرف، احتمال برداشته شدن سایه تحریم از مسیر شبکه ریلی و جاده ای روسیه کمرنگ خواهد شد. اگرچه بخش مهمی از تحریم های اعمال شده علیه مسکو از سوی اتحادیه اروپا به تصویب رسیده اند، اما به نظر می رسد ترامپ با ایجاد جنگ تعرفه ای با کشورهای دوست و رقیب آمریکا، به خوبی این پیام تهدید را به اروپا نیز رسانده است.

رئیس جمهور آمریکا در دیدار جنجالی با ولودیمیر زلنسکی همتای اوکراینی خود به صراحت اعلام کرد که اوکراین هیچ برگی برای بازی ندارد؛ اما به نظر می رسد مخاطب ترامپ تمامی اروپا و نه تنها اوکراین بوده است.

از سوی دیگر، باید به این نکته نیز توجه داشت که رونق کریدور میانی اساسا نه به دلیل جذابیت حمل ترکیبی و پر هزینه آن، بلکه با استفاده از تضعیف موقعیت روسیه و ایران در بازار ترانزیت بین المللی حاصل شده است. لذا بازگشت روسیه به اتصال ریلی با اروپا با توجه به وسعت و توسعه یافتگی شبکه ریلی این کشور در قیاس با سایر کشورهای CIS، قطعا منجر به افت حجم بار در کریدور میانی خواهد شد.

مسیر روسیه علاوه بر پیوستگی ریلی با اروپا، به دلیل اتصال کامل به چین، میزان تعرفه های ترانزیتی را نیز تا حد زیادی کاهش خواهد داد. چراکه نیازی به پرداخت تعرفه های جداگانه به کشورهای عضو کریدور میانی نبوده و تنها حق دسترسی ریلی به فدراسیون روسیه پرداخت خواهد شد. لذا، می توان گفت که دلیل اقدامات هفته های اخیر راه آهن های قزاقستان و جمهوری آذربایجان برای تقویت زیرساخت های لازم برای توسعه حجم بار ترانزیتی کریدور میانی، در راستای نگرانی ایجاد شده در خصوص تغییر در رویکرد آمریکا و روسیه نسبت به یکدیگر در دوران ریاست جمهوری دونالد ترامپ انجام شده اند.